* y< f * : ^ ± : ' m u o T E K A e . m rn .K A B 1B L10T E K A H f i ß ' / & ) W ElB a SAN MitV t* HAMID GJYLBEGAJ # H A R P A E T H Y E M E # „JONE POPULLORE” & , Zi D rejtci , e <Zz se asZz/ e hidhtë, Me e ρά, ndoshta, edhe me vdekë ; P o r ç’ ka t ’ duliet, ty, o syni i ëm , Ti, atë, sizzgo me e ndjekë ! . . . Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanS k a pse v je n d im e n per né Deb, po t ’ lu tn a i M a d hi Z o t; Mbassi vele, ti, falë na ké, Mos na len, k tu , për f gjatë m ot!.... S’ka k ë rk u s h ku jd es për né, Na kanë lane, na kanë h a rru e : D uen dhe eshtnat me na i brè, Mbassi m is h t na ka m barue!.... A d v o k e tn it g ja k u n f pine, T a b in ë s h p irtin m aje h u n d et, T m a r r in gjanë, e f g rry e jn ë shtepinë, Për pa f n d re q u n ld ir r fa r ë pun e t!.... K ta kanë gjetë k t ii g jin d me u ta llë , N ’ sa i a u hanë, k re jt, p a s u n in ë ; Dhe me ta lo z in vë rd allë, S ik u r lo t m ica me m in !.... B uken thatë na je m ë tue hanger, Edhe atë me dam e f o n a ; Na kanë nxanë si n ja la t n ’ gàm èr, Vetë rru e jn ë m ish e m a k a ro n a !.... P r it ë , ktu , m b re n d a bastardhohen N ’ sa q i p ris h e n edhe f n d e rs h m it; N ’ vend q i kta të p ë rm irs o h e n , T hue n u k ja n ë ata f p ë rh e rs h m it!.. Të b u rg o s m it n d e r d it i f s o d it , Janë tue vuejtë, e tue vdekë ù n it, - S ik u r f is h in n ’ dorè f p a ro d it. Me i u d h im të g u r it e d rù n it!,... 1942 Populli Me Pepali E per Popull Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanBiblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanBìBLIQTE&A E ΒΉΤΈΤΙΤ - ELBAS A N Çëmimi: Fr. 2 .- Biblioteka Publike "Qemal Baholli" Elbasanr Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanHAMID GJYLBEGAJ # / . f t 3 - 4 # f t H A R P A E T H Y E M E „JONE POPULLQRE” E D r e j t a , c di se e Me e ρά, ndoshta, edite me ; Por ç’ ku t’dultel, tij, i Ti, aie, sltiqo me e ! . . . T IR A N Ë , 1943 Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanRibotimi pa lëje t ’ aukto i Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanKuptimi i s’ Vërtetës E vërteta, si fja lë në vetvehte, përfaqëson n ji s y n these të n jo ftim e v e të n d ë rlik u e m e q i v ë s h tir m e rre n vesht p ër pa u sh ko q itë . Para se me f ilin e kët s h k o q itje , do të bäj- më n ji ra d h im së vërtetash e do t ’ i p ra n o jm ë p ë rk o h ë s is h t si të k ë tilla konseptet e m b a jtu n a për të d re jta p re j shu- m icës së n je rz v e lë çdo kohe. K y m e n d im i p ë rg jith ë sh e m k a ’ i herë m u n d ë t ’ u për- sh ta te t edhe gjà na ve të p ë rfë tvru esh m e . Pse s’ ka as n d o n ji të vërtetë, për ata (|i besojnë k o i më ko t. Para se me e n jo ftë n ji të vërtetë të vet me, n je rz ija p ati sh um besim e. Na, p ra, tu iu p shtetun n ji p ë rp je s tim it të lo g jik a v e të n drysbm e, e, konsepteve qi iu përgjegjen këtyne, do të m b a rrim para sy.sh vetem pesë u rd h n im e të vërtetash : e vërteta g ja lln o re , e vërteta shisore, e vë rteta s h p irtn o re , e vërteta shoqnore, e vërteta arsyetore. K vërteta g ja lln o re çfaqet rid e r n d o d h in a t e jetës o r- ganike. Fë v ë rte ta t sliisore, s b p irtn o re e sh oq n ore m bassi ja n ë ve btja ke e të .p a vërtelueshm e, n u k p ë rm b a jn ë tje të r provë perverse k u p tim it q i atyne iu epet. Këto m v a re n p re j qendrës së shiseve e g jin d e n në the m e l të besim eve. Të v ë rte ta t arsyetore p ë rk u n d ra z i s’ja n ë ve htja ke , p o r ja n ë të vë rtetuem e me prove e té parnvarshm e p re j çdo b e s i n n t. Këto g jin d e n té c faq u na rid e r d h a n tit shkencore q i p ërb a jn ë r r e th in e n jo h u n is . Si té tane ra d b im e t, edhe ky q i k a lo j ma s y p ri àsht p a d y s h in i s liu m absolut. Ay i ndanë g jà n a t, p ë rn jim e n d , (|i k u r r k r e jt n u k ja n ë . F o rt tr a ile n ji konsept àsht plo t- sisht shisuer, s h p irtn u e r, s h o q n u e r ose arsyetuer. Të vë rte - ta t fetare vetë, sa do (|i ja n ë t o rig jin ë s s h p irtn o re , për- m b a jn ë m a të sh um të n e herës ele m en te arsyetuer. M e rre t veslit, pra, se n ji e vërtetë, çfaredo k jo ftë , n u k për- ban n ji fenom en të thjeshtë, të shprehshem p re j n ji fo r m u li! të sh k u rtë , p o r, n ji g r u m u ll sendesh ma të s h u m të n në k u n d ë rs h tim n jë n i me t je tr in . Të v ë rte ta t n d r ro jn ë si d o rn os mbas sasis të këtyne elem enteve të ndrveshem . Biblioteka Publike "Qemal Baholli" Elbasan— 4 — D e ri k ë tii baine r r a d h im in e të vërtetave për pa i u dhanë k u p tim i. T a s titi te s h o fim se d e ri kù äsht e m u n d u n k u p tim i i tyne. K on se pti i së vërtetës uë k a lirn të m ote ve ka psue n d ry s h im e të m ëdha. Për disa k je n ji kënë, p ë r do n ji dò- b i, ende p ër do tje rë n ji lehtësi. S h k je p tik v e i u d u k e t th je sh të sish t n ji g a b im i p a k u n d e rsh tu e sh e m p ë r n ji kohë të caktuem e. F ja lo rë t i tra th ë to jn ë k ja rta s këta n d ry s h im e k u p ti- mesb. S p je g im i i tyne del p ë rg jith ë s is h t bashkë, me lig jë - ra ten se: «e vë rteta äsht, c ills ija n e p ë rm je t të eitles g jä n a t d u k e n siku rse janë,» ose me sliu m a u k to r qi atè e para- qesin « p ë rk im i i m e n d im it me re a lite i» . Të k ë tilla spjegi- me ja n ë lië m ë n d yrë lë d u ksh m e të çveshuna p re j k o p ti m i!, të vërtetë. F ja lo rë t do V fito js h in në p ik p a m je d re jtë - sije e k ja rtë s ije siku rse t' a q u a s h in të vë rtete n , m e n d im i qi na b a jm ë t i l l p re j sen deve. S pjeg im e t sh ken core, cji ja n ë mà të p e rvùe jsh m e , ja n ë edhe ma të d re jta . ) uej lanë m ’ anësh re a lite te t e p a m rrijs h - rne, d ije ta r i çdo të vërtetë e meri* si n ji m a rrd h ä n je , per- g jith s is h t të m atshm e, h d e rm je t të iënom eneve esenca e të c illv e r r in e p a d iktu e m e . Janë dashtë, pra, jo pak sh eku j m e n d im e sh e p ërpje kje sh p er me m r r itë në kët fo rm u le . K y n u k àsht n je tit i përshtatshëm , veçse, n d e r n jo ftim e shkencore, por, jo n d e r besime fetare, p o litik e e m o rale. Këta té fn n d jt, t; o rig jin ë s shisore, s h p irtn o re , ose shoqnore, g jin d e n vetem né m e n d im in e atyne q i i p ra n o jn ë . K ëto pohohen, o pse bota i m e rr si të vërteta, ose pse kané fitu e p e lq im in e p ë rg jith sh e m . Ky p e lq im , r r in si i v e tm i k r it e r i të vërtetave qi n u k ja ne te n atyrë s shkencore. P ra g m a tista t ió o d e rn e 7 me g j it li atè, k u jto jn ë se kané zbëlue n ji k r it e r té r i në d o b i të sé vërtetës: «E vërteta, s h k ru e jn ë ato s’ asht gjà tje të r, veçse, n ja jo q i na e g je jm ë të d o b ijs h m e në re n d in e m e n d im e ve , k re jt, n ja s h tù siku rse p a s u n ija qi àsht thjesh tësisht, ajo, q i na e g je jm ë të d o b ijsh m e në ra d he n e ve prim e ve t ona.» Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanNext >