no. 79.Wien, 26. Tetuer 1917. Del nji herënëjavë. | £ |)0t0[l I ShOqënUO „D Ü a“. D r e j t o r i j a i WIEN, XUin./i, Peter JordanstraBe 86. P C I R B ■■ m ■ ■ ■ | A ■ ■ B p SH FiBlimi i ofensives kundra Italise. Me 24 tetuei*, në mëngjes, tru p e t austro-ungare e germane e filluenë ofensivën kündra Italjanve n n’lsonzo t ’epër. Mbas nji pregatitje së rre p ië mësyni in fan terija e besëlidhunvet, e cila i zaptoj vëjat e p ara t ’IJal- ij janvet. Të parën ditë tru p et e besëlidhuna e shtyenë mbrapa anmikun në nji gjatësënë 30 kiiom etrash e banë je s irë mä tep er se 6 .0 0 0 Italjan . Fituesavet u ranë në dor*ë shumë iopa. Edhe Italisë i erdh sot koha e ndeshkimit, qi e kish m eritue që sa m ot! Lufta e shumicës kündra inteligencës. D ip lo m a të t e g e n e ra la t e E n te n të s e k is h in p re g a titë q ë m o ti lu ftë n k ü n d ra F u q iv e q a ndro re. P lla n i i ty n e is h te me i rre tk u e befas F u q itë e m jesm e e pastaj me u s litr i të pa nje h u n a me i m ësye e me i dërm ue. E n te n ta ra ejtote pë r të vërtetë,- s e v e të m s h u m i c a e jo m o- f r a l i do t ’ a date fa tin e lu ftë s bo tnore. M b a s m a rreve sktjes së m s h e ftë , R u s ija do çote në kam bë aq shum ë ush tarë , sa k is h in g jith s e jt së ba shku G e rm a n ija e A u s tri- U n g a r ija , p a i -njeltë u s b tritë e Francës, A n g lis ë , S erbisë e të M a li t ’ të Z i, q i do të je ts k in në reservë k ü n d ra F u q iv e qa ndro re. N ë -v je të 1 9 1 5 , me të d a lu n t ’Ita lis ë në lagje t ’E iite n të s , u shtue n u m ri i a n m iq v e t; e sado q i T u r k ija e B u lg a - r ija u basbkuenë me F u q i të m jesm e, E n te n ta m b e t g jit h n ji në n u m ë r m ä të m a dh. M a vonë h in i befas në lu ftë edhe R u m a n ija e prej k o lo - n ija ve t ’A n g lis ë e të. Francës erdhnë n ji m bas n ji Zezakë e ush ta rë të tje rë g jit b i’arë bojnash, e së fü n d i edlie u s h tr ija e P o r to g a lit m uer pjesë në lu ftë , tue e shtu em u n kësodorë fu q in ë eE ntentës. M e g jith ë k ë t n u m ë r të pahesapë e me g jith ë këtë fu q i k a q të rre p të s m u jt E n te n ta në k u r rfa r ë m ë n yre me i çde në vënd q ë llim e t e s a ja ; sepse tr im n ija e pashoqe e tru p e v e t .au stro-ung are e germ aue j ’a th e j lio v in u sh trisë ruse, q i me n ji n u m ë r të m a d li fo r t e m ë syni në vjetë 1 9 1 4 G a lic je n e P ru s in ë e lin d je s. N ë d im ë n 1 9 1 4 /1 5 u përpoquë R u s ë t me e ça b a llin e K a rp a tv e t, p o r të g jitlië m u n d i u v o jti bosh. N ë prëndverë së vjetës 1 9 1 5 u ça b a lli rus afë r G o rlic e e a ty j ’u bä v o rri u sktrisë rusë, sepse me të thye m e t ’a u m iq u t u të rth u ru e n ë të tänö p lla n e t e R u sve t. E k u r n ’ atë kohë liin i uë lu ftë edhe It a lija , m e jto te të g jith ë bo ta se j ’ u th y e n ë të d y k ra h ë t M o n a rk is ë au stro- ungare, e c ila po e m b ate lu ftë n në käm bö në t r i ba lle . N ji g ru s h t b u rra i b ä ni b a ll k ë ti a n m ik u t të p o sh të rt, ndërsa S e rb ija e M a li i Z i e gjetnë atë n d e sb kim , të c ilin e k is h in m e ritu e . M e n d ilim ë t ’ A m e rik ë s shpresotë E n te n ta se doemos do t ’a fito te lu ftë n , p o r s p a t tje të r v e ç ’ se të th ye m e të rre p ta , e së fü n d i i ra m e pa si u s h ty p e u de rm ue pë r pak ja vë R u m a n ija , pa m u e jt me i dërgue k u rrfa rë nd ih m e. Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanV öllazenij e t No. 79 N j i mbas n ji e veshtruem ë se ç’farë hu m bjesh t.i* rä nda patnë u s h tritë e E nten tës e me to edhe stra te g jija e shumicös nö So mm e, A i s n e, në F j a n d ö r , në C h a m p a g n e e në b a ll t ’ Is on zo s; e përposë tjerave u m a shtru e fo r t E n te n ta pë r det, sepse ajo flöte e fuq ishm e e saja s m u jt nö k u rrfa re m önyre me i bä b a ll ndëndetsavet. E n te n ta s qe e zoja d e ri mbë sot me ha rtue nd o’j farö m je ti per me e m p ro jtu n vehten prej ndëndetsavet. N ë të vetm en lu ftö d e ti nö S k a g e r r a k u th y e aq keqas flo ta liin g lize , sa prej aso d ite äsh t stru k ö porsi m iu nö b irë tö m u rit. Tash nö köto d it G erm an öt patnë praj3 n ji fitim tö m adh pe r d e t ; ata e pushtuenö nisinö 0 e s e I tue u bäm un kösodore tö zotet e g o lfit tö Rigös, tue e vü m u n nö rre zik P etersburgun e tue e m s h ilu n g o lfin e kinlandös. Sado p ra qi E n te n ta qe ne nu m ö r aq tö m adh s p a t tje tö r nö köto t r i v je t veç se liu in b je fo rt tö rä n d a ; e pamö tö g jith ö sa tö s h tre m ta ish in qenö hesapet e E ntentös. A jo k u jto j se vetöm shum ica e jo m o ra li do t ’ a fito te lu ftö n , po r h is to rija e kësaj luftö s na tre g o j sheshas, se i n t e l i g e n c a e jo n u m r i i m a d h i u s h t r i v e t d o t ’ a d a j f a t i n e l u f t ö s b o t n o r e. Luigj Gurakuqi, Drejtuer i përgjith- shëm i Arësimit. N ë kohë të T u r g u t P a s h ë s j ’ u de sht G u r a k u q i t bashkë me A k i f P a s h ë n , me D e r v i s h B ej E l b a s a n i n e me shum ë n a cjo n a listë të tjerë m e ik ë p re j S h q ip n ije . K ë th e j p ra p m ä vonë e v o jti në M a ic i, k ü m u e r pjesë në k ry e n g ritje të m a lc o rv e t, p o r mbas tra d h tis ë , q i i b ä n i M a li i Z i, j ’ u de sht me ik ë ris h ta s e me d a lë n ’I t a l i , p o r k u r e përzu edhe I t a li j a , sh ko j në B u k a re s h ë , k ü u ba sliku e m e I s m a j l Q,e mal in e m e atëdhe- ta rë tje rë , të c ilë t po ve p ro sh in p a p ra në çashtje ko m b ja re . N d ë rsa v ijo te lu fta e B a lk a n it u p ë rp o q G u r a k u q i p ë r ve tq e ve rim të S h q ip n isë , p ra n d a j v o jti m ä pa rë m e n ji d e p u ta cjo n në V j e n ë e nö B u d a p e s t e p re j an dej k ë th e j në S h q ip n i, k u me 2 7 nändue r 1 9 1 2 ba shkë me I s m a j l Q, e m a 1 i n e p ro k la m o j in d ip e n d e n cë n e S h q i- pnisë. N ë kohë të qeverisë së pë rta sh m e në V 1 o r ë u bä G u r a k u q i m in is tö r i A r ë s im it e m ä vonë se k re ta r i S h te tit nö m in is te r t ’A rë s im it, e m bas dorëheqes të D r . T u r t u l l i t , u ëm nue D re jtu e r i A rë s im it. G u r a k u q i lu fto j k ü n d ra E s a d i t e k ü n d ra k ry e n g rita s v e , të e ile t e bänö je s irë , p o r k o n tro l- k o m is jo n i e shp etoj me d isa tje rë . K u r u çpa llë lu fta bo tnore d u e l p ë rja s h ta , p o r m bas disa m u ejsh kë th e j p ra p në S h k o d ë r , k ü u bä p je s ta r i k o m is jo n it t ’ a d m in is tra të s së vë n d it. P ë r sh ta të m uej i in të rn u e m p re j M alazezve, qe lir u e në k a llë n d u e r 1 9 1 6 p re j tru p e v e n. e m b . e u bä pa staj n d ë n k ry e ta r i P ë rlim ta re s së S h k o d ë r s , e në kë të zyre q in d ro j d e ri sa u ëm nue D re jtu e r i p ë rg jith s h ë m i A rë s im it. P re j pënlës të k ë ti a të d h e ta rit të p a lo d liu n duelnë në d r itë shum ë lib r a , po p ë rm ë n d im së p a ri lib r a t s h q ip p ë r s h k o lla fillo re , k a le n d a rin „ S h q i p t a r i “ , . n ji fja lu e r të vog ël s h q ip e fre n g ish t, ash tü edhe disa lib ë rz a të tje ra p ë rrn b i R e to rik ë , P e o tik ë e M e tr ik ë sh q ip e. Posë k ë - ty n e G u r a k u q i is h te b a s h k p u n tu e r g a ti i të tanë fleto reve shq ip e, k ü b o to j ßhumö v je rsh a të b u k u r. N ë degë të h is to ris ë tre g o j n ji v e p rim të g ja llë pë r ko h ë të m jesm e të S h q ip n isë e sidom os p ë r koh ë të S kand erbe gut. K y a të d h e ta r i pë rm ën dun , q i ä sh t p ë r të vërtetë i çm uem ë e i d a s h tu n p re j të g jith v e , qe nderue s im je t me K o m th u rk r e u z t ’U r d h n it të E ra n o Z e fit. Esad Toptani e Italjanët. k ë s h illo n k y fie to re n me e pve të pë rfaq eson je sin e p ë rp a rs h ë m t ’Ita lis ë në D u r r ë s , B a ro n A l i o t i n , i o ili ä sh t n ji n je r i shum ë i nderçëm , q i q in d ro j m e te bashkë në D u r r ë s d e ri nö s a h a t të m b ra m ë . P ë r p a d i q i i bä n gazeta, se E s a d i ka h i në m a rre v e s k tje të m s k e fta m e S erb e me G re k , po rrë fe n k y , s e s e k i s h m e j t u e k u r r n j i h ë r e , s e k ë t a p o p u j e ke to r a b r e t n i d o t ë d e l s k i n d i k u r a n m i q ë t e 1 1 a 1 i s ë . D if t im e t e E s a d i t ja n ë p ë r 'të vërtetë shu m ë t ’inte resan cm e, sepse p re j gojës së t i po e k u p to jm , q i m a r r e v e s k t j e t e b es ë li- d h u n v e t p ë r m b i f a t i n e S h q i p n i s ë d o t ë m b e s i n t ë m s k e f t a . P re j f j a l i m i t të fu n d çë m të d i f t i m it t ’ E s a d i t po c m a rrim vesh t, se p ë r të v ë rte të E s a d i i p a ska pasë disa m a rre v e s k tje me G re k e me S erb p e r S h q i- p n in ë . T u j tk a n ë E s a d i , se as G re k ë t as S e rb ë t s ja n ë a n m iq ë t e Ita lis ë , e th e rë edhe It a lin ë me kë to fja lë . N ë tje të r anë d ib e t m irë , se në m est të .k ë ty n e „ b e s e l i d k u n v e “ e t ’Ita lis ë ja n ë k u n d ë rs h tim e të m ë d b a ; pra n d a j ä sh t le k të p ë r E s a d i n me i ta llë Ita lja n ë t me m e n ji të t i l l ë d iftim . N ë q o ftë q i E s a d i s k a n d o ’j is p a t m ;i të m irë se, B a ro n A l i o t i n ; atë berë as I t a - lja n ë t vetë s do t ’i besojn fja lv e E s a d i t , sepse a ta e d in ë m irë fo r t ç’ fa rë „ n j e r i i n d e r ç ë m “ ä s h t is h -p ë rfa q e so n je si i Ita lis ë në D u r r ë s . Esad Toptani e Serbët. E s a d T o p t a n i p a t në G e n ë v e n ji in të rv is të m e re d a k to rin e fle to re s „ L a S e r b i e “ , e c ila b o to h e t në k ë t q y te t. E s a d i i d ifto j, s e m i q ë s i j a s e r b o-sh q i p t a r e p o t r a - s h o h e t p ë r d i t ë m ä tep ër. L id h ja e m iqësisë, q i i b a shkoj k ë ta të d y p o p u j, s ka me u zgidh ë k u r r . Së fu n d i th a E s a d i ; „P o de shroj q i S e rb ë t të k ë th e jn sa m ä parë n ’ atëdhe të ty n e .“ Sa p ë r atë „ m i q ë s i “ të m in is tr a v e t serb m e p o p u ll s h q ip ta r po fla s in m ja f t k ja rta s ka - tü n d e t s h q ip ta re të. bäm e h i e p lu h u n p re j S e rb ve t, a s h tü edhe v o r re t e p a n je h u n a t ’ a ty n e S h q ip ta rv e të p a fa j, q i sh ife n so t të shpërdam e në fushë të K o so vë s e në m a le të S h q ip n is ë ! Ç’deshrojn Italjanët? L u i g j G u r a k u q i l cu në S h k o d ë r në vjetë 18 80, k ü i bäni m ësim et e p a ra e pë.së klasë gym uasium në kolcgjë të J e zu itve t. P re j S h k o d r e v o jti në B a r i , k ü i sosi m ë sim ët e gyrhnasium s e m ä vonë u shkrue n ’ u n iv e rs ite t te N a p u 11 i t e mësoj në fa k u lte t të d itu ris ë së natyrës. P ë r shka k të u ji a r t ik u lli q i sb kro j në vjetë 1 9 0 4 e k ë rk o j g jy g ji i T u rk is ë , pra n d a j për k a të r v je t rre s k t j 'u desht me m betë ia rg shp ije në vënde të hueja. P o r në këto k a të r v je t u tk e llu e m ä tep ër në stu d im e të histo risë, d e ri sa në vjetë 1 9 0 8 u p ro k la m u e k o n s titu e jo n i në T u r k i e atëhere këthej rae’j herë në S h q ip u i e u përpoq me n ji z e ll të pashoq pë r z k d ri- v illim të gjiihës a m tare tue m a rru n edhe pjesë të g ja llë në levizje kom bjare. G u r a k u q i qe ndënpreside nti i- k o n g rcsit të M o n a s t i r i t , q i u bä në vjetë 1 9 0 8 . M ä vonë kougresi i E l b a s a n i t e ëm iioj si d re jtu e r të skkollës norm ale, qi m bahej me n d iln u a kom bjare. L a jm u e m ë p a k m ä pa rë, se ndërsa g jln d e j E s a d T o p t a n i n ’I t a li , s h ty p i ita lja n s la g jä pa s h k ru e k ü n d ra t i ; sidom os fle to rja e M i- la n it „ P e r s e v e r a n z a “ b ä n i k ë t p a d i k ü n d ra E s a d i t : „E s a d T o p t a n i e k a p ris h ë besën, q i i k is h te dkä ne Ita lis ë t u j qenö q i k y h i n i n ë m a r r e v e s l i t j e t ë m s h e f t a m e G r e k e m e S er b e sidom os tu j mos me e m p r o jt D u r r ë s in k ü n d ra A u s tria k v e , s ik ü n d e r k is h prem tu e,, p o r qe m ä i p a ri me i k ö “ . T a sh q i q illo j E s a d i në Genëve botoj n ji d iftim në „ J o u r n a l d e G e n e v e “ tue j ’ u g je g ju n padisë së randë, q i i bä ni „ P e r s e v e r a n z a “ . E s a d i th o të , se n u k i k a dhanë k u r rfa r e bese Ita lis ë , p o r se k a m b a jt d e ri nö d itë të s o tit m iq ë si të m a dhe me qe verinë ita lja n e . T a sh n u k ä sh t ko b a th o të E s a d i , me i s h v illu e gjäne e g ja të m a rre v e s h tje t q i pa tnë ndër ved i b e selidhu ntö nd aj S h q ip n in ë . P ë r ça i p ë rk e t padisë, se E s a d i e k a th y e besën, e „ C o r r i e r e d e l l e P u g l i e “ e b o to j n ji a r t ik u ll të d ë g ju a rit ga zetar ita lja n F r a n c e s c o M o 11 i o a, i c ili tue e pë rm ën dë p a suninë e p y jv e t të S b qipn isë, po s h k ru e n k ë s o d o re : E k o u o m is ta t p o p u llo r t 'I t a lis ë ja n ë tra zue fare tue m e jtu m u n se k ü do të m a rre d rü I t a lija m bas lu ftö s. P e r s h k a k të mungësës së h im it tö d rü v e t e p ë r s h k a k q i tash në koh ë të lu ftë s si k e k u ru d h a t, n d e rte s a t e vap oreve t, a sh tü edhe m ungesa e q y m y r it, po g jin d e t vë n d i në nevojë të m a dhe p e r d rü , e f ü n d i d o t ë j e t ë , q i p y j e t e l t a l i s ë d o t ë d a l i n s h p e j t f a r e . I t a lija ly p s e t q i m bas lu ftë s të pë rkujde s m e i m k ä m b e p y j e t e s a j a , p ra n d a j do të ke të nevojë p ë r d r ü t ë S h q i p n i s ë si pë r vënd të vet, a sh tü edhe p ë r k o lo n ija të saja. P ra p po e s k o k im edhe n ji herë k ja rta s s je llje n e Ita lis e nd aj S h q ip n in ë ; s e ps e per I t a l i S h q i p n i j a n u k ä s h t t j e t ë r ve ç se n j i k o l o n i , s ë ci lë s d o t ’ i p i h e t g j a k u f a r e . T ’ a k is h in T ta lja n ë t sot S h q ip n in ë në Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanNo. 71) Vëllazënijai 3 dorë, s k is h in m e lanë k u rrn jis ë n d m b rë n d ë ; p o r m e m ija e in ija kusa rë sk e k o p u k ë s li k is h in me u s lip ë rd a në vënd t ’ onë d e ri sa t ’a k is h in rrje p ë anë m b ’anë. Z o ti s e ka p rë m tu e q i t ’u sh ko j Ita lja n v e këjo de sbirë në v ë n d ! Konsul! Baron Bornemisza. K o n s u lli p. e m b . B a ro n B o r n e m i s z a , q i d e ri ta s li qe në S h k o d ë r , u ëm nue për F3ukarcsbë. T ë g jitb v e u erdh keq se buernë n ji nëpunës të v je fs lië m e të d a s litu n , të c ilin kanë m e e pasë g jith m o n ë në k u jtim . ^ ji ligjeratë përmbi Shqipni. M e 1 8 te tu e r, n ’„ U r a n i a “ t ë V je në s, m b a jti P ro fe s o r J o s e f N e u m a i r n ji lig je ra të p ë rm b t S h q ip n i tue i d iftu e m u n p ë rs b ty p je t q i i b ä n i vë n d i i ynë n ’u d h tim të fu n d çë m . K y z o tn i i nd erçëm i p ë rfo li d o ke t e p o p u llit s h q ip ta r, k u ltu rë n e k is to rin ë e S bqipn isë. L ig je ra ta e k ë ti p ro fe s o rit u p r it mc b ro h o ri të madhe. Në salë u panë shum ë n jerz të m ë d h a j, nd ër ta K a r d in a li i V jenës E m . D r . P i f f l . Qymyr guri në Shqipni. „ P o s t a e S h q y p n i s ë “ , po la jm o n , se uë U a f ë t ë K ë r v a b ë s , n d ë rm je t të T i - r a n ë s e t ’ E l b a s a n i t u d ik tu e n j i qandër q y m y r g u ri. M b a s la jm it të fleto res, d u k e t se n 'a të vënd paska q y m y r shuraë. Nji bankë e re në Shkodër. Po na la jm o jn p re j S h k o d r e , se u ç il a tje n j i bankë e re ndën ëmën „ P e s t e r u n g a r i s c h e C o m m e r c i a 1 b ank f ü r A l b a n i e n . “ S i d re jtu e r i kësaj bankës u ëmnue B r a n k o S c h ö n e si nëpunës zo tn itë S h k o d ra n ë P j e t ë r B u m ç i e B a l t o Ç o b a . Ëmnim. Z. R a m i s B e j D i b r a u ëm nue si ndën- p r e fc k t i G r a m s h i t. M om bëlom ëtëluftss. të R usisë. G e rm a n ë t m c an i të ty n e e kanë m s h ilë udbën nga P e rë n d im i, e m bassi flo ta ruse u v u në t ’ik u n , u banë so t G e rm a n ë t të zotët e D e t it B a ltik . P ë r k ë t s b ka k jo vetëm në P e te rsb u rg , p o r edhe në të tanë S h te te t e E n te n të s po m b re tn o n n ji tm e rim i pasboq. N ë b a l l t ë T i r o 1 i t ka fillu e n ji d im ë n i rre p të . S i k ë tu , ash tü edhe n ë b a l l t ë K a r i n c j e s kanë m b le d k ë Ita lja n ë t n ji n u m ë r tö m a d h fo r t u s h ta rë s h ; e m bë si po d u k e t, po duen Ita lja n ë t m e e m a rre uhanë e A siago-s e A rsie ro -s. N ë ’ k u f i të F rancë s e t ’Ita lis ë ä sh t p re u d h tim i pë r c iv il pë r s b k a k q i h e k u ru d b a t po b a rin tasb sliu m ë tru p e liin g liz e e franceze p ë r n ’I t a li . N ë b a l l t ’ I ' s o n z o s po v ijo jn rre p të s is b t lu ftim e t .pa m u e jt Ita lja n ë t m e pasë k u rrfa rë d o bije. G jith a s h tu edlie n ë b a l l t ë P e r ë n d i- m i t po v ijo jn lu ftim e t si p ë rp a ra . E n te n ta po i bän k o t th e ro r u s h ta rë t e ve t pa pasë k u r r n ji f i t i m . M e 17 te tu e r disa a n i lu fte të lc k ta të G erm an isë e mësynë në i ) e t të V e r it afë r nisive S h e t l a n d n ji tu fë anish h in g liz e , g jitlis e jt 13, të c ila t po s lik o s h in prej N o rv c g je pë r n ’A n g li. N d ë r to is h in edhe d y to rp ilp ris h ë s a h in g lize . P re j k ë ty n e an ive d ym b ë d h e të u m b ytn ë , vetëm n ji b a rkë pë shkatë rsh shpetoj. N ë b a l l e t ë R u s i s c e t ë R u m a n i s ë s ka ndodhë nd o’j gjasënd me randësi. N ë ba ll t ë S h q i p n i s ë s ë J u g u t qe v e p rim i i a rtilje rrs ë m ä i g ja llc . N ji e dam e e a n m ik u t, q i de sht me e k a p crcye O s u m i n në ju g p e rë n d im të X a tro rë s , qe ba je sirë . Zeppelinat e mësynë Anglinë. N a të n me 1 9 — 2 0 te tu e r n ji eskuadër aeroplanash germ an e m ë syni A n g lin ë e në dhetë vënde h o d h i 2 6 .0 0 0 k ilo g ra m bom ba. T u e k ë th y e m u n Z e p p e lin a t në cak të tyn e k a të r u trazuenë p re j njeg u lle , e tu e e k a lu e m u n b a llin francez, qenë rrë xu e pë r tokë. Veprimi i ndëndetsavet. N dë n d e tsa t e F u q iv e t qa ndro re m b y tn ë në m uej të s h ta to rit 6 7 2 .0 0 0 to n e la ta prej anive tre g ta re t'a n m ik u t. T u j fillu e me 1 fru e r u fundosnë g jith s e jt g a ti 7 m ilu j to n e la ta t ’a n iv e t tre gtare. £ r I r ß 7 B Ü Si gjindet sot lufta e madhe. N g ja r ja m ä me randësi e javës së fun dçm e ä s h t p u s h tim i i n i s i s ë O e s e 1 në g o lf të R igës. K ë jo n is i ä sh t e m a dhe m ä se 2 6 0 0 k ilo m e tra k u a d ra t e D a g ö , edhe këjo n is i e zaptuem e prej G erm an ve, k a 9 6 0 k ilo m e tra k u a d ra t. O e s e i e D a g ö e m s h ilin g o lfin e R igës në V e r i e vetöm n ji kanal* i ng ushtë fare i q u jtu n M o o n s u n d i danë këto d y n is i p re j toke. D a g ö g jin d e t në të h im u n të g o lfit tö F in - la n d ë s bash a ty k ü ä sh t edhe P e te rsb u rg u . M ä parë u ly p s e j G e rm a n ve t me i larg ue e me i shp ërda m in a t, të c ila t is h in v ü p ë r m p ro jtje të n is iv e t. G e rm a n ë t p ra m bassi e shuenë m ä pa rë a r tilje rin ë ruse me top a d e ti, z b ritn ë në to kë e kësh tu e pushtuenë të g jith ë .nisinë e u prenë R u s v e t u d h ë n ; vetëm p a k vetë m u jtn ë me ik ë , m ä se 1 0 .0 0 0 ushtarë u bänö je sirë . U s h tr is ë germ ane i ranë në dorë 5 0 top a e shum ë länd ö lu fte e arm ë. M b a s n ji p ë rp je k je të s h k u rtë në det, ikn ë 2 0 an i lu fte Lojme politibe. Nji diftim i ministrit të përjashtëm të Francës përmb? qëllim të luftës. N ë m b le d h je q i m b a jti p a rla m e n ti i Krancës me 12 te tu e r b ä n i m in is tr i i pë rjashtë m R i b o t k ë t d i f t i m : „Ç a s h tja e A l s a c j e s e L o r e n ë s do të k ë q y re t si n ji çashtje drejtësije, e c ila s dahet d o t prej a ti p a q i,. q i do të ketë pë r th e m e l n ji d re jtë s i të v ë r te të ; sepse s b ä h e t k u r r p a q pa i sigurue fë m itë t ’ onë, se n ji e tillë lu ftë e tm e rsh m e s do të p ë rsë rite t m ä k u r r , e pa e shue atë p a d re jtë si, q i u bä d ik u r k ü n d ra A l s a c j e s e L o f e n ë s . “ D e r i në d it të fu n d ç m e .u m u ndue E n te n ta në g jith ë farë m ë nyrësh me j ’ a m bushë m enden botës se äsh t e pa fa j, p o r k y d iftim i R i b o t e n ji tje të r, p i b ä n i p a k m ä parë L l o y d G e o r g e na treguenë sheshas, se E n t e n t a p o l u f t o n , për m e i b ä për v e d i vi set e m b r e t n i s ë ge rmane. D e ri tash u ru e jtn ë fo r t d ip lo m a të t e E n te ilte s prej të tilla v e t d il’tim e e sot po e d ifto jn ata vetë, së janë g a ti me e m a rrë m b i vehte ba rrë n e lu ftë s, në qo ftë se dotë jenë të zotët me i nxe edhe n ji herë p o p u jt e ty n e pë r lu ftë . V e të po rrë fe jn m in is tr a t e Francës, se F ra n c a pe r 4 4 v je t rre s h t e k a gatue th ik ë n e r r it e në p r itje me e mësye G e rm a n in ë ; e A n g lija q i d e ri tash i d ifto j të tänö botës, se po lu fto n pë r l i r i të B e lg jik u t, po th o të sot, m bassi G e rm a n ija rrë fe u se s do as me e poshtnue e as me e d h iin u e B e lg jik u n , se po lu fto u për shp etim t ’A l s a c j es e t ö Lo renës. Ç ’ farë poshtërsije e ç’ farë gënjeshtrash paska p o litik a e E n te n tc s ! Perëndori i Germanisë në Sofi. P e rö n d o ri i G erm anisö, V i 1 h e 1 m i, qe në ja v ë të kalue m e në S of i, k u u p r it prej p o p u l l i t me n ji b ro h o ri të pashoqe. Perëndori i Germanisë në Stamboll. P erë ndori i G erm anisö, V i 1 h e 1 m i , m b r r iti në ja v ë të kalue m e nö S t a ra b o 11, k ü u p r it me gëzim e me lu lz im të m a dh fo rt. S u llta n i e ëm noj P erë ndorin e G erm anisö M y s h i r. PuntorëteGermanisëeluftabotnore. N ë m b le d h je të s o cja ld e m o kra tve t germ an, q i u b ä në W ü r z b u r g (B a vje rë ) m b a jti de- p u te ti E b e r t n ji të fo lu n n ’ ëmën të k r y e ta r it të pa rtisë, në të cilë n th a , se fja la e fundçm e e p u u to rv e t germ an ä s h t: M e j ’ u gjetë n d i h m ë a t ë d h e u t n ë s a h a t t ë r r e z i k u t ! T u e i p ë rfo lu n pastaj E b e r t të fo lu n a t e fün d- çme të d ip lo m a tv e t t ’E nten tës, d ifto j, se uë G e rm a n i s g jin d e t sot k u r r n ji p u n tu e r, i c ili s e k u p to j p lo të s is h t lojën e m sheftë t ’E ntentës me de m okra ci. Nji dokument për histori të botës. P re s id e u ti i k o m ite tit t ’ik u n v e t p re j P eters b u rg u t i b ä n i n ji pve tje shoqënivët të s ig u rim it pë r me m a rrë vesht a m a rrin këto shoqëni n d o ’j g a ra n ci p ë rm b i vehte p ë r ato plaçka , qi lanë m u h a x h irë t nepër s h p ija të tyn e . S hoqënitë e s ig u r im it i përgjegjenë se ja n ë g a ti me e m a rrë ga rancin ë e vëndosnë n ji ta r it’ë 60 R u b la sh për n jim ië R u b la ; por në qoftë se Germanët e zaptojn Petersburgun, atëherë këto shoqëni do të jenë gadi me ë ulë tarifën deri në 40 Rubla. D is a fleto re ruse po s h k ru jn , se g jik im i i sho qënive t të s ig u r im it äsh t i rre p të e i lën m ä rre të m adhe R usisë. P re j k ë ti v e n d im it po e k u p to jm h o llë , se p la ç k a t e m a lli n u k qënkan ta sh ash tü sag lla m në P e te rsb u rg si me qënë q y te ti në dorë t ’a m n ik u t. Ngjarjet në Rusi. P o m e rre t vesht prej lajm e ve z y rta re të R usisë, se në d itë t e fundçm e u shumuenë e u rreptësuenë tra z im e t në ga stra të Rusisë, sidom os në Jugë të Rusisë. K r y e n g r ita s it e p la ç k itn ë C h a r k o w ; në k ë t q y te t u bänö p ë rp je kje n d ë rm je t të k o m ita v e t t ’arm ato sun e t ’u s h ta rv e t; m b i k ë t q y te t u Biblioteka Publike "Qemal Baholli" Elbasan4L V ëllazënij a No. 79 p roklam u e rr e tk im i u s h tria k . T ë t illa n g ja rje ndodhnë edke në B e n d e r (B e sa ra b i), B ra i - 1 o w k a (P o d o lje ), T r a s p o 1 (C kerson), A s t r a c h a n e në tje ra qyte te. N ë T a s c h ken t u shue n ji k ry e n g ritje e madhe. M b i vap or lu fte të R usisë „ P e t r o p a w - l o w s k “ u bä n ji tra z im , k ü u vranë k a të r oficiera e shumë tjerë u banë je sirë . N ë B a k u e lanë të g jith ë p u n to rë t punën e k ry e n g rita s it i m ëshilnë th e a tra t e kafenet. Dorëhjekja e kryekomandarit rus prej ballit të Verit. K ry e k o m a n d a ri rus, G e n e ra l T s c h e r e- m i s o \v, q i k is h ndën urdhën të vet b a llin e V e rit dha dorëhjekjen. N ë zyre të G e n e ra ls ta b it u ndërruenë 76 vetë. Gjëndja e ushtrise ruse. N ji urdhën i ditës i k ry e k o m a n d a rit t ’ush- trisë ruse në b a ll të V e r it po e vërteton , se ush tarë t rus paskan vëndosë në n ji d itë të caktueme me i lanë sogjet e ty n e e me kë ty e në shp ija të veta. P ë r s h ka k të mungesës s’u s h q im it e të veshës po m b re tn o n n ’u s h tri ruse h id h e rim i m adh. K o m is a rë t, q i i bän inspekcjon b a llit të lu ftë s, po la jm o jn , se a u to ri- te ti i parisë u s h tria k e ka m b arue fare n d ë r ushtarë. Këshilli i Shtetit të Polonisë. M e 15 te tu e r e m u e r në dorë su n d im in e P olonisë k ë s h illi i S h te tit, i c ili p ë rb a h e t prej tre pjestarve, të c ilë t kanë me e qeverisë vëndin de ri sa t ’ ëm nohet m b re ti i ri. NjiShefi ri nëGeneralstabtëFrancës. Në vënd të G e n e ra lit D u p o n t u ëmnue si S hef i r i në G eneralstab të Francës G eneral A 11 y. Trazime n’Angli. L a jm e t e sigurta të H o lla n d ë s po rrë fe jn , se për shkak të mungesës s’ u s h q im it u banë në G l a s g o w tra zim e të rända. P u n to rë t e e arsenalit e lanë punën. Nji kërkim paqi nëParlamentt’ltalisë. S o cja listi i paanshëm, E n r i c o F e r r i , bashkë me de pute t tjerë k ë rk o j në P a rla m e n t t ’Ita lis ë , q i qeverija ita lja n e të p ë rp je ke t sa rna parë me i dhanë lu n d kësaj lu ftë . Trazimet n’ltali. K r y e ta r i i p ë rlim ta re s në N o v a (afër M ila n it), C ar lo Pes si, u hoq prej pune e u burgos për dhetë v je tr për s h ka k se k is h m b a jtu n n ji të folu n kü n d ra luftës. Të shtypunit e lirisë n’Amerikë. Po la jm o jn fle to re t hing lize, se në D h e n a - B a s h k o r e t ’ A m e r i k ë s s ë V e r i t po m bretnon përtash n ji shtërngesë e pashoqe. U burgosnë shumë vetë e u ndalnë shum ë fle to re . M e g jith ë k ë t po shum ohen për d itë dem onstracjonet k ü n d ra lu ftë s. Në kongres të S t. L o u i s u bä n ji dem onstracjon k ü n d ra luftë s me 2 3 .0 0 0 votim e e vetëm 2 8 0 0 qenë pë r lu ftë . (jjitiifnrë Iplmesii. Të larguemit e fabrikavet të muni- cjonit prej Petersburgs, L a jm e t e A n g lis ë po rre fe jn , se të tä n e fa b rik a t e m u n ic jo n it u larg uen ë p re j P e te rs b u rg u t. F r ig a e Z e p p e lin a v e t e shtë rng oj qeve- rin ë ruse me e m a rrë k ë të masë të randë pë r k ry e g jy te t. Të torpeduemit e vaporit italjan „B a ri“ , V a p o ri ita lja n „ B a r i “ , q i k is h m e vehte k o n s u l l o z a t g r e k , të e ile t v is h iu p re j T u r - k ije , qe torp e d u e ne M je s d e t. P re j u d k ta rv e pësdketë vetë qeuë q itë në to k ë në Q erfoz e 1 2 0 n 'I t a li. Po tho në, se u m b y tn ë të tanë në punë sit grek. Të torpeduemit e anisë franceze „Medie“ . A n ija franceze „ M e d i e “ u torp e d u e në në M je sd e t. L a jm i z y r ta r is h t i F ra n cë s po d ifto n , se to r p ila s k k a k ë to j n ji eksp lo zjon p ë r- m bënda v a p o rit, q i k is b m e vehte shum ë m u - n icjo n . P re j 5 5 9 u d k ta rv e kanë k u p ë 2 5 0 vetë. Sa punë e pa udhë me b a rtë um se pës- q in d vetë u d h ta rë me n ji v a p o r q i ä s k t m b ushë me m u n ic jo n ! I Leipziger ■ Zurichtungs-A.-G.| |l I b len ë lëk u ra d helpn ash , k ite r r a s h , arm e- lin a sh , v jed u llash e sh q arrth ash t ë paregjuna. O fertat, telegrafat e kam- pjonet i dërgohen „Leipzigermann“ J. Fiehl & O Wien. V!., Mariahilferstr. 28. A dresja për te le g ra fa : „ L e i p z i g e r m a n n W i e n “ . I II I flUSTRO-ORlEHTflLlSCHE HAtlDELS-flKIIEIESELLSCHflFT e themeiueme prej k. k. priv. Oesterreichische Credit-ylnstalt für IjanDel und gewerbe Prap nji grue tjetër u gjikue për vdekje në Francë. N j i zojë prej S vicere, q i ish te tr id h e te d y vjetsb , ëm ni i së cilës is b te D i a n e , qe g jik u e p ë r vd e kje p re j g jy g jit u s h tria k të M a r s e i 11 e-s. K ë s a j grues j ’u v ü fa ji se k is h te bä Spionage. Korrespondent e vogël. K. A .: — Me 15 maj 19L4 kishte flota liinglize gjithsejt 2,205.049 tonelata e ajo e Germanisë 1,019.417 tonelata. H. J.. Gjakovë: — L ib ri i këndimit e graraatika e gjuhës shqipe e Dr. Gjergj Pekmezit u botue në shtypshkrojë A. Hartleben në Vjenë e kushton 2.20 K. Na jerai gati me Jau ble e me Ju dërgue kët libër. Shurnë të fa la ! Qëndren në: W ie n III./2, D itsch e in e rg a sse 2 Degë në: S h ko d ë r, D u rc, V lo n ë , Ja n in ë si edhe në të gjithë qytetet e mëdhaja t’orie ntit ,Brillant*, HëuëndtëKoles P ë r me i rra h ë n 'u j t i k ë m is h a t e q a fca t. N j i p a k e të poste k a 9 0 eopë m b rënd ë. O fe rta t u bahen tre g ta rv e p re j Jos. Alfr. Langen, përfaqeson- jes i përgjithshëm për „Brillant“ në Pilsen. Kërkohen përfaqesonjesa të ri. Eksmituro e ©iener- Bnnlt-Uerein ShRodra. Kapital i akcjeve të pagueme 150 m iljon kunorë R e s e r v a .......................................49 m iljon kunorë Centrale Wien (28 sarrafhane, Wechselstube) 38 degë n’Austri-Ungari, mandej degë në: S hko- dë r (Skutari), në Be lig ra d (Belgrad), n ë S ta m b o ll (Konstantinopel), në S m yrn ë (Smyma). Ekspozifura e Wiener Bank.Verein Shko- dra porosifef për të kryem fë ç’do farë punë banke në Shqipni, n’Busfri.Ungari e në dhena ijera. Kosa, rra th ë, rra sa m e prehë, sum bulla hek u ri e zadefi gjithëfarë sojesh gjinden m e u ble lirë e gati te M. SCHENKER-GOTTES MANN WIEN, II., Taborstraße 10. P a jt o n je „ V ë lla z ë n in ë ‘‘ ! „Vëllazënija“ del nji herë në javë. Pajtimi i saj äsht S K n ë v je të , 4 K p ë r g jy s ë v je te , e 2 K p e r t r e m u e j. Postat në Shqipni raarrin pajtime. Letra e pare dërgohen në këtë adresë: „Vßllazeniia“, Um. nilLPeleB JndaostFaBe 86. Verantwortlicher Redakteur:-Leo Freundlich. — Druck von Joh. N. Vernay, Wien, IX ./4, Canisiusgasse 8—10. Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanNext >