e No. 4 3 . W ien, 23. K a llë n d u er 1917. n II. T o rp ilierat au stro -u n g are tui h le d h ë nji to rp ilë . Torpiljerat e kanë ëmnin e vet prej kapidanit austro-ungar Luppis, i cili e hartoj torpilën. Torpila äsht nji trup çeliku nö trajtö të cingares, qi shprazet prej anisö me ajr, e tuj u hjedhë me slipcjti tö madhe, ndeshö nö nji trup të ngurrtë e eksplodon me fiiqi tö madhe. Mbassi ajri i shtrydiiun nuk mundet me i dhänö hov tö madli torpilës, Iypset qi köjo tö sbprazet fort aför aniso anm ike; per köt shluik udertohcu ani të vogla e të shpejta, per mos me mujt me i bä gjä anmiku. Tö tilla ani qyhen torpiljera. Këto e hjedbin torpilün ja me ajr tö shtrydbun, ja me pak barot; gryka e saj mundet me kjcnö mbi ujë apo ndën ujë. Nö[kötö fëtyrën t ’onë äsbt gryka e torpilës mbi ujë. Arqiduka Maksimiljan ne Shqypëni. „ Po sta e Sliqy pën is ë“ e përshnedë të vajtunit e Lartesisë së Ti, të vëllaut të Pe- rëndorit K a r 1, në Shqypëni me këto fjalë: „Nji fat i bardlië, pa pritë e pa kujtue, sot don me i ague Shqypënisë: Naltësija e Ti Arqiduka M a k s i m i l j a ni, i vëllaj i Pe- rëndorit e Rregjit t’Austri-Ungarisë, äslit tuj ardbë me pa ndër ne. Ne, në këto vjetët e mbrame, na ka qitë rasa me pa edlie krajla tuj kalue për S hqypëni; por mbë ta kombi shqypëtar s ka pa kurrnji shpnesë, kurrnji augur të mirë për ved i: mbë ta ka pa vetëm se sa e räudö äsht shëplaka e Perëndisë, kur ndeshkon bäkeqin; mje sa në t'ardhun të Nal- tësisë së Ti t'Arqidukës sbef nji shëj të mirë, se N altm adbnija e Ti Perëndori e Rregji i Austri-Ungarisë edhe mbas sodit, tuj ndjelcë gjurmët e doket e të Parvet të vet, sidomos të Naltmadhnisë së Ti Prano Zefit I., ka me e m bajt Shqypëninë ndën hije e ndën strehë të vet. Prandej t ’ardhunit e Naltësisë së Ti t ’Ar- qidukës do të jetë nji shkas i rj gëzimit e gallndimit për zëmra të gjitbë Shqypëtarvet të vërtetë, a shumë a pak qi të jenë, e do shënjue në histori të Shqypënisë me shkrojla t ’a r t a : äs ht Der e s ë 1 a r t ë t ë H a b s b u r g v c t ; pra m i k i v ërt etë i S hq yp ën isë . P or l c e mi l i z d a j ë t ë p l o t ë , s e k u j - d e s i i am bël n d e j ko mbin s h q y p ë t a r k a m e u s h t u e e d h e m ä t e p ë r n ë z e- m ë r buja re e f i s n i k c t ë N a l t m a d k n i s ë s ë T i t ë P e r ë n d o r i t e Rr e g j it , si Na l - të s ij a e T i A rq id u k a t ë v ë n ë kambën n ë S h q y p ë n i i p s e k y k a m e p a e me ka ll x ue s e S h q y p ë n ij a n u k äsht S a har a e s ë S h q y p ë t a r ë t n u k janë a t a b a r b a r, q i k a n ë t h ä n ë e s h k r u e a n- m iqt ë t ’ onë . Oh! po, kur të shofë S k o - d rë n kunorue prej malesh e porsi zojë tuj u këqyrë në paqyrë të liqënit, ka për t ’i ra ndër mënd se këtu mbretnuenë dikuer nji T e u t a e nji G e n c i : se Shkodra kje dikuer kryegjy- teti i mbarë P r e v a l i t a n i s ë : se ketü äsht aj „Roz afat“ ajo kala e përmëndun, qi kurr ende shcpata e anmikut me dhunë s’e ka pu shtue, e ateherë s kanë për të ju dliimët mundi e shpenzimet të käme sot katër vjet prej Mo- narkisë për me e lirue Shkodrën prej amnikut. K u r tö bionë L e s h , n’atë qytet, historija e të cilit dahet në njegullinë të mä të vjetërs kohë te njerzimi, e të gjej aty- vorrin e S h k a n d e rb e g u t, mä të madhit burrë fatos të kohvet tö veta, ka për t'i ra ndër mënd atëherë, se basli ujikëta Sliqy- pëtarë, njikëta Shqypëtarë, po, tö zhdeshun o të zhdathun e tö rreshkuu üje, e sot të poshtnuem prej gjithkujt, kjonë njata, qi nö XV. qindvjetö bindnë shekullin me triran i'të veta, e atëbotë, si i M a d h i A 1 e k s a n d e r dikur mbi vorr t ’Akilit, ka për të ju bindë ati vorri, e mbarë Evropës ka për të ja rrëfye, s e i l i r e e i q y te t n u e m d o t ë j e to j k o m bi i S l i q y p ë - ta ri t. E kötü ka me pa Durr sin , njatë të hershnim D y r a c h i u m, qi pat kënë empori i tregtisë e hamari i Romës së moçme; e ka me pa se kah rrjedhte A k e r o n t i, se kCi kjenë rudinat e Elizit e sa i madhnueshëm naltohet Holimpi, prej kah zhgjctote Titantë e përbinds- hëm Zeusi i Omerit, e atëherë do të thotë, se Shqypönija äsht njajo qi do tö jetö mbretueshe në Balkan. Kështu, pra arrsye kemi ua, kur thomë, se t’ardhunit e Naltësisë së Ti t ’A q i- d u kë s M a l c s i m i l j ani t ndër ne äsht nji fat i bardhë për të mjerën Shqypëni. P ra, zëmërqeshun e mc brohori gëzimit t ’i përshndetna Naltësisë së T i ; t'i urojm jetö Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanV' ëllazënij aIVo. 43 e sh ë n d e t e u g a d h n i; p s e j e t a e l u m n i j a e D e r ë s s ë H a b s b u r g u t , j a n ë j e t a e l u m n i j a e S h q y p ë n i s ë . “ T ’ardhunit e Naltësisë së Ti Arqi- dukës Maksimiljan në Shkodër. Shkodër, me 11. Kaliënduer 1917. D je p a ra d ite u grishuë m y fta rë t e d rejto ra t e sh k o llav et në P ë rlim ta re e j 'u kje tregue prej Z otnisë K a r l II a 11 a e prej Xotni H au p tm an n K o l a r i q i t , se N altësija e T i A r q i d u k a M a k s i m a l j a n , i vëllaj i P erën d o rit e R regjit t ’A u stri-U n g arisë, k ishte p ër t ’a rd h u u m e 11 të k ëti m u ejit në S h k o d ë r , e d h e u përtol nm yra e të p ritu n it të Ti. K y lajm i kandshëm u p erh ap në palc kohë në gjith ë q y tetin m barë e me shp ejti fil- luenë të p ërp jek u n at p ër tc p ritu n të Ti. D y a rk a me gjetliina e me flam urë uudërtu en ë rru g ës n ep ër të cilën N altësija e T i do të k a lo te ; njëni në gjysë të rrugës së P a z a rit e tje tri shi te dera e S arajit. M e 11 në nade të tan ë q y teti u lulzue e u stolis me flam urë e me g jethina ç'prej M olit deri në B ezirkskom audë, kü äsh t n d ërtu e vëndi p ë r b an im të N altesisë së Ti, kje p ö rb ä n ji kordou prej u sh tarësb . F ëm itë e të gjithë shkollavet, si djelm, si varza, si k renët e b a jra k ta rë t e Dukagjinifc, të M alcisë së M adhe, të P o strlp ës e të gjitbë k rab in av et të S hkodërs e populli i q y te tlt u rresh tu en ë në dy a u ë t e rrugës afër a rk u t të p a rë si edlie k ry ep ari 1 P ërlim taro s me p ari e me nëpunës të vëndit.j Shkelqesija e T i G e n e r a l T r o l l m a n n m e shum ö Z otni tjerë t ’uslitrisë i duelnë N altë- sisë së T i p ë rp a ra në Molo. T ek u p a avullorja k u n d rejt S h i r o k ë s , k risi topi në T e p e, e s vanoj shum ë, e qe N altësija e T i duel në tolcë ndën brohori e ndën u shtim ë të topavet. P o rsa u avit autom o- bili, k u populli p ritte ; u ndie uji brolieri e m adhe : d ik u sh .. H och“ , disa „ R ro ftë “ e disa „ H u rra “ 1 e N altësija e T i e p ërsbnedi popullin me buzë në gaz e me tety rë të kandshm e. P o rs a m b rrtn i te ark u i p arë, k ry e ta ri i P ë rlim ta re s e p riti me nji bisedë m irëard h je e në k ë t ças krisi p ra p to p i në k o d ra të T e p ë s. M b asd ite në 5 orë N altësija e T i e p riti n ’audjencë klerin, si katolik, a sh tü m yslim an e p arin ë e n ëp u n sat m ä të m ëdhajt. F e j z i Be j A l i z o t i , d rejtori i F inancavet, m b ajti nji të t'olun e N a ltëtija e T i përgjegji tuj i urue kom bit sh q y p ë ta r m barësi e p ërp arim e e siguroj, se k ët të p ritu n të bukur, qi i bdni populli i S l i k o d ë r s kislite p ër të j 'a lajm ue N altm ad h - nisë së T i P e rën d o rit e R reg jit K a r l . Në 8 orë në m bram e A rq id u k a e grishi në te klerin, nëpunësit m ä të m ëd h a jt e parinë, e të gjithë m betnë të kënaqun p ër të p ritu n të mii'ë qi ju bäni N altësija e Ti. Per Shqypëni e Shqypëtarë. N ii lë m o s h ë e N a ltë sisë s ë Ti, A rq id u k ë s M aksi m ilja n , p ë r t ë v o r f ë n it e D u rrsit. Zotni B e x h e s Bej, ndënprefekti i Durrsit, po na lajmeron me tejshkrim, se Naltësija e Ti Arqiduka Maksimiljan paska falë 1000 koronë për të vorfën të Durrsit. B e x h e t Bej po na telegrafon, se këjo lëmoshë e Naltësisë së Ti u prit prej qyte- tasvet të Durrsit me gëzim të madh e me falënderje të paharrueme. Nji ligjeratë përmbi Shqypëni. P riv atd o ceu ti i përm ëndun D r. H a b e r- l a n d t e m bajti nji ligjeratë me 15 kallënduer n'universitetë të Vjenës përm bi veshtrim e ethno- grafije qi kish b ä në Sliqypëni. K ëjo legjeratë u m b ajt m bas d ish irit të shoqënisë geografike së Vjenës e prandej m uernë pjesë njerz të m ëdhaj e dijetarë të përm ëndun, të cilët treguenë gjithë lierë nji interese të veçante p ë r Shqypëni. K ry e ta ri i shoqënisë geografike, profesor O b e r h u m m e r , m b ajti m ä parë nji të folun të shlcurtë e pastaj e filloj ligjeratën e vet D r. H a b e r l a n d t - i tuj diltue, se në verë 19 1 6 p ër tre muej rreslit e k ish te udhtue Shqypëninë baslikë me H r. L a m b e r t z e me disa d ijetarë tjerë, të cilët kjenë dërgue për anës së m inisterit t ’arrësim it për me bä she- nim et e veta përm bi arkeologi, përm bi doke e përm bi gjuhë të k om bit shqypëtar. K y dijetar i ndritsliëm i shvilloj dorë në dorë të p am et e b u k ra e fotogragrafijat e intere- sançm e qi k ish te m arrë në Shqypëni tuj fillue në M a 1 e i të S hkodërs e tuj m barue n ’ E l b a s a n . Aj kallxoj, se sa me ndërë e sa me dash tën at p rite t i liueji në bjeshkë të n a lta e foli pastaj përm bt trim ni të m alcorvet e përm bi b u k u rin at e n atyrës, qi kanë m alet e Shqypënisë. Tregoj shum ë të pam e të S h k o d ë r s , të K r u j ë s , të T i r a n ë s , t ë D u r r s i t e t ’ E l b a s a n i t e për gjithë cilin q y te t p a t fjalë lavdi. M e daslitëni të veçantë e prejshkroj D r. H a b e r l a n d t - i je tim in në S hqypëni e e përfoli sidomos ndërtesën e shpijavet. I dirtoj edhe disa d ritësh k ro ja të b u k ra të kullavet sh q y p ëtare tuj i përgja me nd ërtesa m projtje të kohës së m jesm e; th a edhe se S h q y p ëtari përk u jd eset në nji m nyrë të posaçm e me i tra j- tu e c m e i sb u kurue me m jeshtri shpijat, kishat e x h am ijat e veta. D ije ta ri i nderçëm dha nji gjikim fo rt1 të m irë p ërm b i k a ra k te r të po p u llit sh q y p ëtar e rrëfej m ä gjatë, se sado qi kom bi arb n u er p a t deri sot nji fat të lig, diti me i m b ajt doket e veta, kom bësinë e gjuhën e vet. Foli pastaj m bi k an u n të L ek D u k ag jin it e m bi të pritu n të mirö, qi i b ä h e t m ikut. D r. H a b e r l a n d t th a në ligjeratë të vet, se e kish veshtrue në gjith ë S hqypëninë sa inteligencë n a ty rish te ka populli sh q y p ë ta r e në kjoftë se k y popull ka m e p asë nji dorë të m irë m bi krye, k a me m b rrltë m e cëne e m e punë p ë r të saktë në nji shkallë q y tetn ije të lartë. N ë vjetë të lca- luem e u q it nji farë e m irë në S hqypëni e desh iri i të g jith ë M onarkisë austro-ungare äsht, qi këjo farë të qesë fry tin e vet. L ig jerata u p rit me brohori të m adhe e në diskusjon qi u b ä m brapa, tlia nji profesor i universitetës së V jenös: „D r. H a b e r l a n d t - i ua e k a p rejshkrue aq m irë Shqypëninë, sa të gjithë n a qi jem i m bledhë sot këtu dishrojm me e p a k ë t vënd të b u k u r'“ G jikim i i për- gjith sh ëm i këtyme dijetarv et të përm ëndun kje, se m bassi populli sh q y p ëtar ka p ër të vërtetë uji k a ra k te r të mirë, ka me m brritë sh p ejt në nji skkallë të la rtë të qytetnisë. M bas tjalve të profesorit O b e r h u m m e r u da m bledhija tuj ju l anë këjo ligjeratë të gjitli- vct uji p ë rsh ty p je të m irë p ër Shqypëninë. Edhe nji shkollë qytetnore në Shkodër. N a lajm erojn prej S h k o d r e : Sivjet u çilë në shkollë popullore t ë R r u g ë s s ë M a d h e , kü ä sh t d rejtuer Z otni G a s p e r Mikeii, i pari rënd i shkollës qytetnore. Në kët rënd kanë m arrë pjesë afro 40 nxäsa, si të kërshtenvet, ashtü edhe të myslimanvet. Shkollë shqype në Vrakë. Në V rak ë, kü përpara u mësote gjuha serbe, u vëndos qi t'u çilte aty nji shkollë shqype e për mësues u zdodh Zotni F r a n o Pe z z o li. P ë r shpejti këjo shkollë ka për të nisun veprimin se vet. Lajme vehtjetore. Z. A b d i B e j T o p t a n i, mbassi ndëj për tre muej në Vjenë, u nis me 18 kallënduer për T i r a n ë. Kalendar lufte. Kallënduer 1917. 13. Në veriperëndim të B r a i l e s u muer në jy ry sh M i h a 1 e a. U bdnë jesirë 400 Rus ; kusuri u m byt në S e r e t h tuj ikë. Si gjindet sot lufta e madhe. Në ball të Liudjes përparuenë prap fuqitë qandrore. N ji ofensive ruse në vise të qytetevet Riga e M i t a u kje e padobislime. R uset patnë hum bje fort të rända e lanë shum ë ushtarë jesirë në duer të Germanvet. U rd ija e generaloberstit, t ’ a r q i d u k ë s J o s e f po i qaset lum evet T r o t u s e S e r e t h-it, sado qi moti äsh t i keq e sado qi anmiqtë banë p ap ra kim dërsulma. M alet e larta të K arp atev et, të m bluem me borë, pyje e lugina të ngushta jan ë lam a e luftës. Topat do të lidhen me lita r e kështu do të njiten me mund të m adh prej nji m ali në tjetrin. Me gjithë k ë t edhe artiljerija e randë mujti me u vü në maje të malevet e kështu tru p et e a r q i d u k ë s J o s e f përparuenë me m und të pashoq tuj i sh ty m b rap a R u sët e tuj i pritë kündärsulmat e tyne. Në D o b r u ç e i danë tash T u n a të dy lagjet e artiljerija e besëlidhuuvet po e ka në dorë krejt T u n ë n. U sh trija e T u n ë s e e nändta urdi muernë në jy ry sh prap disa vënde tjera e po i afrohen p ër ditë m ä tepër S e r e t - i t . Në javë të mbrame u bdnë jesirë uë ball të Rum anisë 107 oficiera e 4 1 5 0 ushtarë e u muernë 25 mitraljoza e 10 m inehjedhsa. Në breg të jug u t të liqënit t ’ O h r i t u munduenë tru p et franceze me i mësy naltësinat në lindje të P o g r a d e c i t e n ë vi të M o n a - s t i r i t — S v et i N a u n i t e L j u b a n i s h t ë s , qi janë zaptue prej trupevet austro-ungare por ‘ a ty u th y hovi i anm ikut e tru p et austro-ungare me nji sulmë qi bänö, i hodlmö Francezöt tutje Ç er u e , ndörm jet të M o n a s t i r i t , të Sv et i N a u n i t e të L j ubanisf itë s. P e r shkak t ’ujit këthynë tru p et prap në pusti të për- parshm e, qi janë në perëndim të kuvëndit të kuvëndit të S v e t i Naunit. G jëudja në b all t ’ I t a l i s ë äsh t pa ndryshinr. Në b a ll t ë P e r ë u d i m i t u shtynë m brapa sulm at e Hinglizvet në veri t ’Y p e r n - i t ; kü ushtrija hiuglize pati humbje fort të rända. Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanNo. 43 V ëllazënij a 3 Të b a rtu n it e nji b allo n it. D ihet mirë, se artiljerija e soçme i hjedhë fort larg gjylet e v e ta ; prandej lypset qi tö veshtrohet zjarmi i artiljerisë prej nji vëndi te lartë, e për kët shkak i përdorë sot artiljerija ballonat e lidbun, qi janë të mbushun me ajr e të forcuem në tokë me li ta r ; tö eilet, munden me u rregullue mbas nevoje. Me veglat e veta e shef vesbtruesi prej naltësinës zjarmin e artiljerisë. Fëtyra e soçme na tregon nji të tillß ballon të lidlnin, t’artiljerisë austro-ungare, të cilin po e barin nsbtaröt e sbörbimit, mbassi e mbusbnë me ajr. Gjëndja e luftës äsht e kärakterizueme me këto fjalë qi th a generali francez B e rt h e a u : „M jerisht në mbarim të vjetit 1916 po e slio- fim edha na vetë, se s kemi bä kurrfarë për-- p arim i; por aty kü kjemë në vjetö 1915, aty gjindemi edhe sot. Luftimet e aeroplanovet në muej të dhetorit. Lajmi zyrtarisht i Germanisë po rrëfen, se në muej të dhetorit humbi usbtrija germane 17 aeroplana. Përkundra anmiku ka bumbë gjithsejt 66 aparata, prej të cilvet 22 copë gjinden në duer të Germanvet. Të fündosunit e dy anivet anmike. Në liman të M e i y s- i t (Kaukaz) e prisbnö T urqit me zjarm artiljerije nji kryqatore binglize. Nji ndëndetsë e fundosi në K anal t ’An- glisë nji ani hinglize, qi isb e përcjellun prej torpilprishash e qi mërrte 8.000 tona. Të mbytunit e anisë italjane „Regina Margherita“. Nji lajm zyrtarisht i ministerit të marines s ’Italisë e vërteton, se anija e luftës e Italisö „ R e g i n a M a r g h e r i t a “ natën me 11 dhetuer ndeshi në dy mina e u mbyt. Prej 945 vetve, qi kish këjo ani me vethe, u mbytnë 675, ndër ta äsht edhe komandari me 14 oficiera. „ R e g i n a M a r g h e r i t a “ ishte ndër ani lüfte t ’Italisë mä e madhja, e raërrte me vedi 13.400 tona. Të m bytunit e lcësaj anisë äsht nji humbje fort e randë për flotën italjane. Humbjet e ushtrisë rumene. Oeverija rumene po bän me ditë, se prej atyne 600.000 ushtarve, me të eilët e filloj luftëu Rumanija, ka liumbë deri tash gjysën. Prej tyne 100.000 u bäne jesirë e 200.000 vetë janë ja të vdekun, ja të plagosun. Lajme P o litik Nji nderim i lartë për Arqidukën Eugen. Madlinija e Ti Perendori e nderoj Arqi- dukën Euge n me K ryqin e madli t ’urdhnit të M ari Terëzës. Baslikë me kët nislian, qi äsht nderimi mä i larti i Monarkisë, i dërgoj Perendori Arqi- dukös nji dorëslikrim në të cilin i levdon punët e burrnitë e tija, qi tregoj në këtë luftë. Arqi- duka Eu gen kje komandari i parö i trupevet austro-ungare në kokë t ’ofensivës së dytë në Serbi e tash äslit prtsi i usbtrisë austro-ungare në ball t ’Italisë. Në dorëshkrim t ’Arqidukës tbotë Perendori, se trupet austro-ungare, qi po luftojn kündra Italisë, kanë tregue nji trimni të pashoqe. Trazime n’lndje. E përkohsmja hinglize „ S p ec ta to r“ laj- meron, se në të tanë mbretninë e Indjes po shifen shëje të këqija sepse populli po për- pjeket për yetqevirimin e Indjes. Komiteti kombjar i Indjes botoj nji shkrim ; në të cilin bähen ankimet mä të mëdhajat kündra Hinglizvet, qi po dhunojn e po e shtypin Indjen. Të gjegjunit e Ententës presidentit t ’Amerikës. Në javë të kalueme j ’u gjegj E ntenta no täs së W i l s o n - i t përmbi çashtje të paqit. Këjo notë äsht aq e vrashme, sa nji shkrim i tillë nuk kje ndërrue deri në ditë të sodit ndërmjet të shtetevet. E ntenta pra qi u thy në të täna ballet e luffcës, po guxon me lypë, qi fuqitë qandore t ’i lëshojn tokët e zap- tueme e qi t ’apin sigurinë, se kanë me jau pague dämet e të prishunat e luffcës. Mërret vesht se fuqitë e mjesme do të detyrohen me j ’a pague edhe Rumanisë së pabesë të prishunat e luftës. Posë këtyne pikave, kërkon E n tenta qi t ’i epen ata vënde, qi përpara isliin të besëlidhunvet (këtii kuptohet A l s a c j a e L o r e n a ) . Nji ndër kërkime mä të poshtërta t ’Ententës äsht edhe të dëbuemit e Turkisë prej Evrope e bashkimi i Polonisë me Llusi. Mbas këtyne kërkimeve, qi bäni Ententa, nuk äsht mëmqymi qi tö lillojn marreveshtjet e paqit. Nota e qeverisë austro-ungare Neutralvet. Ministri i përjashtëm p. e mb., Graf C z e r n i n , ju dërgoj nji notë përfaqesonjesvet të shtetevet asnjanse me të eilen ju difton pikpamjet e qeverisë austro-ungare për notön e Ententös. G r a f C z e r n i n thotë në këtë notë, se historija e botës na tregoj kjartas prej kah rrjcdhi këjo luftë e kush kjenë shkakëtarët e saj. Sot mundet sejcili nierl me e gjikue lehtas, se në të cilën anë äsht fuqija e ushtrisë e cilat janë qellimet e luftës të dy anvet. Austri- Ungarija e besolidhuntë e saj hinë në luftë me ë mprojt të kjenunit e vet. Por Ententa desht me e vjedhö e me coptue M o n ar k in ë austro- ungare; desht me e pushtue Al sacjen e L o r e n ë n , desht me e voglue B u 1 g a r i n ë e me e dërmue Tu r k i n ë . Deri sot nuk qiti Ententa asgjä në krye, tuj kjenë qi asnji deshir nuk i shkoj në vënd. Ministrl thotë mä gjatë në notë të vët, si i muer nder kambë Ententa kombet e vogla; ç’farë fati të mjerë patnë populli i I r 1 a n d ë s e i F in l a n d ë s ; si u shqym vetqeverija e lirija e republikës të Bo ervet, si e banë për vedl A frikën e Epër Anglija, Italija e Franca, e n’e mbram c'farë d h f l n a s h j u Biblioteka Publike "Qemal Baholli" Elbasan4 V ëUazën^ a N g . 43 b a u ë G r e q i s ë s ë sl i k r e të . Qeverija pe- rëndore e mbretnore, m bassi e tregoje deshirin e paqit, nuk m err m a garanci as p ara Zotit as p ara nierit p er vazbdim të luftës. N ota bän m ed itë, se A ustri-U ngarija bashlcë me besëlidbuntë e vet k a me luftue edbe mbas sodit për të drejtat e veta, deri sa të sigurohet nji paq i v ë rte të ; në të cilin popujt e saj të kenë garancinë e të kjenuuit e të zhdrivillim it; asbtü edbe sb tetet e Evropës, tuj pasë të drejtat e veta, mund të punojn së bashkut për të mirë të njerzimit. Në këtë m nyrë u gjegjnë edbe besëlidkuntë e M onarkisë. K ëjo notë, qi ep nji diftesë të fuqisë s'A ustri-U ngarisë, äsh t m ä i m iri të gjegjun qi m ujt me j ’u dhanë E ntentës. N ota ä sh t nji dokum ent i nevojsliëm për historinë botnore, sepse prej saj po shifet hollë si i dhünoj E n ten ta kom bet e vogla e kush e shkakëtoj luftën me qellim, qi me vjedhë e- me e skfry inatin e.vet. E n ten ta tuj e pa të tërtburuem planin e vet, s p at tjetër ça me bä, veçse mos me e pranue paraqitjen e paqit, qi i bitnë fuqitë e mjesme. T asb p ra këto e banë detyrën e vet si para Zotit, asbtü edhe para njerzimit e per gjitbë atë gjak, qi k a me u derdhë m bas sodit në balle të luftavet, vetëm E n ten ta ka me e pasë fajin. Gjikime përmbi notë të mbrame t ’Ententës. F letorja e Amerikës , N e w - Y o r k W o 1 d “ tliotë, se e m bram ja notë e E ntentës kje nji send p a moral. P o litikani ungarez, G r a f J u l i u s A n - d r a s s y, në nji artikull qi shkroj përm bi notë s ’E ntentës, tlia, se këjo notë mjafton, qi nëm a e popujvet të botës, të bie m bi krye të prl- savet t ’E ntentës. Nji resultat i madh i së pestës huajtje lufte austro-ungare. E pësta huajtje lufte e A ustri-U ngarisë p a t nji resulat të nradb fort. D eri në javë të fundçme u ndënsbkruenë n'A u stri për të pëstën buajtje gadi 4 m i l j a r d ë e g jy së k o r o n a e n ’U ngari 2-3 m i l j a r d ë . N ë pësë buajtje lufte u ndënshkuenë n'A ustri gjithsejt 18 m i l j a r d ë korona e n’U ngari 8 m il j a r d ë e gj ysë , Me kaq, kanë ndënshkrue popujt e A u stri-L ngarisë në të tä n a huajtjet g j i t h s e j t 26 m i l i a r d ë kor ona . J 4 K y resu ltat i m adh i buajtjes austro- ungare äsb t nji sbëplakë e re për anm iqtë e M onarkisë ; sepse këjo na tregon jo vetëm fuqinë e financavet të M onarkisë, por edbe vullnetin e popullit me e sh t^ luftën deri në fitim të m bram ë. K y resu ltat i bukur i së fundçmes buajtje lufte na difton edbe, se sa e m adhe äsb t sbpresa e popujvet të M onarkisë në fitim të saktë të luftës. Të mbajtunit e Greqisë. Qeverija greke prej frige qi pati, e pranoj U ltim atu m e E ntentes. P o r me jherë qeverija greke boq proteste te W ilson-i e të sbtetet asnjanse kundra mizorivet t ’E ntentës, qi tuj e rretbue nji sb tet neutral po do me e lanë me deke üje. Në këtë notë rrëfen G reqija, se E n t enta j ’a m uer e j ’a çarm atosi flotën, e n e m bram me dredhi të veta desbt m e e çpallë nji kryegritje në G reqi, tuj e trëzue kësodore vëndin. Anglija po shterngohet me gjallnim. P rej lajmeve të R otterdam -it po m ërret vesbt, se ndëndetsat e Germanisë e kanë sbterngue Anglinë qi të m arrë m asa të rrep ta për kursim të bukës, të sheqerit, të qum sbtit (tam blit) e të shum ë usbqimevet tjera. Sasonow ambasador i Rusisë në London. S e r g i u S a s o n o w u ëmnue bajloz l R usisë në London. S a s o n o w kje m inister i përjashtëm i R usisë prej ndändorit të vjetit 1910 deri në vjetë 1916 e njehet ndër shka- k ë ta rë t e parë te luftës botnore. Italisë i hini friga. F letorja e M ilanit „Seco lo“ shkruen në nji kryeartikidl, se deri sot nuk -u vërtetuenë fjalät e E ntentës, qi e prüni të m abruem e punën e fuqivet qandrore. G azeta tb o t ë : „P u sh te te t e mjesme jan ë të forta, sepse ato kanë nji ushtri të m adbe e kanë mjaftë reserva ; jan ë edhe të zotët me b ä fort shum ë municjon e arm ë. Sidomos për A ustri-U ngarinë nuk u panë kurr- farë skëjesh, se ä sh t gadi tuj u sh k a trru e .“ F letorja po k a frigë të m adhe mos të fillojn ofensiva në kufi t ’Italisë. Ç’farë ndryshim i prej artikujvet të tashëm e prej atyne qi shkruenë gazetat italjane p ara se të fillote l u f ta ! Ankimet e Serbvet kundra Rusisë. N ë nji m bledhi të shoqënisë ruso-serbe ,ië P jetërb u rg u banë shum ë ankim e kundra Ru- sisë tuj th an ë se këjo e la në rrenë Serbinë. N ë të folun qi m bajti princi M a n s i r e w i siguroj Serbtë, se s kishin për të hupë, por m etropoliti serb Y a r n a v a e p v e ti: „Ç ’u bä D um a qi s i d b a kurrfarë ndihm e S e rb isë ? “ P rin c M a n s i r e w - i j ’u gjegj : „E d h e këjo punë ka me ndodhë, por p ër tash edhe n a vetë R u- sët jem i në rrezik me u fikë !“ T epër vonë e panë Serbtë, se a ta s ishin tjetër veçse vegla e politikajvet të poshtër të R usisë. Mbarimi i ushtrisë serbe. P o lajm erohet prej burim it serb, se Ser- bija i th irri n’arm ë në këtë luftë të tan ë m ash- k u jt prej 17 deri në 60 vjeç. M e mund të m adh u mblodhnë uë gjashtë m uejt e parë të vjotit 1916 8 0 .0 0 0 ushtarë. P rej tyne mbetnë në luftë 3 0 .0 0 0 vetë, me kaq, sot k a Serbija gjithsejt vetëm 5 0 .0 0 0 b u rra për arm ë. Nji zädhänje e inteligjencës Serbe kërkon, qi ush- ta rë t serb të hiqen prej ballit të luftës, sepse populli i Serbisë äsh t në rrezik, qi të dalë fare. K ësh tu duket fati i ati popullit, qi u bä m asha e Rusisë. Mobilizimi i ushtrisë së Svicërs. K ëshilli i përgjithshëm i Svicërs urdhnoj, qi të mobilizohet nji pjesë e ushtrisë. Shkaku i këti mobilizimit äsh t të mble- dlm nit e ushtrisë franceze e italjane ne kufi të Svicërs. Patriarka ortodoks përmbi para- qitje të paqit. Po lajm erohet prej S t a m b o l l i : Ne nji ligjeratë qi m bajti p atriark a G e r m a n o s ditën e vjetit të ri, th a këto fja lë : „Po i pelqej uri- m et e Ju eja për paq, për të cilin po e lusim Zotin të g jith ë ; por disa fuqi prej egojzmi qi kanë, duenë me b ä vetëm atëherë paq, kur të shqy- m et njerzim i.“ Gjithfnrë loimesh. Ushtrija rumene po hiqet prej ballit të luftës. K om andari i ushtrisë ruse në ball të R um anisë thotë në nji urdhën të ditës, se mbassi ushtrija rumene p a t humbje fort të rända, ka me u largue prej lam et të luftës. K om andari i përm ëndë pastaj disa rasa ligshtije, të cilat e trazuenë dishiplinën e ushtrisë ruse. Luftime n’udha të Bukareshës para se të bite. Fletorja hinghze „ T i m e s “ lajmeron, se p ara qi të hishin tru p et e besëlidlrunvet në B u k a r e s h ë u banë në stacjon të përpje- k u n a të përgjakshm e ndërm jet të trupevet ru mene e të popullit. Në k ë t trazim u plagosnë e u m bytnë skumë njerz. EKspozitura e (Diener- Banh-Uerein ShKodra. Kapital i akcjeve të pagueme 150 miljon kunorë R e s e r v a .................................... 49 miljon kunorë C e n t r a l e W i e n (28 sarrafhane, Wechselstube) 38 degë n’Austri-Ungari, mandej degë në: S h k o - d ë r (Skutari), në B e li g r a d (Belgrad), në S t a m b o ll (Konstantinopel), në S m y r n ë (Smyrna). Ekspozitura e Wiener Bank-Verein Shko- dra porosltef për fë kryem fë ç’do farë punë banke në Shqypëni, n’Busfri-Ungari e në dhena Ijera. flUSTRO-DRlEHTflLlSCHE HANDELS-flKIlENGESELLSCHflFI e t h e m e i u e m e p r e j k. k. priv. Oesterreichische CreSit-ylnstalt für ÇanOel unfl Qewerbe Qëndren në: W ie n III./2, D l t s c h e l n e r g a s s e 2 Degë në: S h k o d ë r , D u r c , V lo n ë , J a n i n ë si edhe në të gjitha qytetet e mëdhaja t’orientit J ak K occi, K o m i s j o n a r s h q y p ë t a r . k r y e n c ’do p u n ë t r e g t i j e s h p e j t e m ir ë . Adresa äsht: W i e n , VIII., J o s e f s t ä d t e r s t r a ß e 22 Çmimi i fletores. Njl numër kushton 10 Heller. Pajtimi për njl vjetë me postë m e gjithë shtojcën e illustruem e K 8.—, për nji g jy së vjete K 4-— e për tre muej K 2-—. Postat në Shqypëni marrin pajtime. Verantwortlicher Redakteur: Leo Freundlich — Druck von Joh. N. Vernay Wien, IX./4, Canisiuspraese 8—10. Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanNext >