NO. 4 4 . Wien, 31. Kollënduer 1917. ißtn II. Nji ditë me rändosi. Me 23 kallönduer u mbusli për të parën herë vjeta, qi trupet austro-ungare vünö kambö në tokö të Shqypënisë. Në këtë clitë kujtimi e Nalta Ivomandë në Shqypëni j’a çpalli popullit shqypëtar nji zädhanje, e cila ka me pasö nji rändösi të madhe për kohën e ardbshmc të Sliqypënisë. Në këtë zädhanje të randësishme bähet me ditë pikë së parit, se trupet e Madhnisë së Ti të Perëndorit e Mbretit nuk hiiiQ në Shqypëni si pusbtuese, por me qëllim qi me i ndjekë ata anmiq të Monarkisë, të cilët ishin edlie qysh në kohë të moçme mä të rreptit anmiq të po- pullit arbnuer. Monarkija austro-ungare äsht mundue gjithë herë me e rujt unjisinë e poq^ullit sliqy- pëtar e me e mprojt tokën shqypëtare. V e p r a t e treguenë drejtësinë e Monarkisë, të cilat janë shkrue në histori të botës. Vepra e Monarkisë në Sbqypëni kje shpesh herë në rrezik qi mo u prislië; por me dorë hekuri diti me e mprojtë. Mbassi u çpallë lufta botnore e zaptuenë anmiqtë e kombit shqypëtar të mjerën Arbni tuj i fikë kësodore shpresët e të gjithë atëdlie- tarvet shqypëtar. Sik&ndër e vërteton edhe zädhänja, vetëm nji pakicë e vogël, tradbtor të blemë me pare, u bashkuenë me anmiqtë e vëndit. Por slm- mica e popullit i vü të gjitlië shpresët e veta n’atë fuqi, .e cila tasli sa mot e ka shkrue mprojten e Shqypënisë në flamur të vet. Slipresët e tyne shkuenë në vënd, sepse trupet e famshme të Monarkisë austro-ungare hinë në tokë shqypëtare si shpetuese, e populli arbnuer kje librue; por këjo liri nuk i përgjau atyne prëmtimevet të mbrapshta, qi banë an- miqtë e këti popullit. Veprat e Monarkisë austro-ungare e treguenë nji vjetë rresht, se ajo e do përnjimënd lirinë e popullit shqypëtar e se qëllimet e saja janë të ndershme e të drejta. Trupet austro-ungarë gjinden pra sot si m iq në tokö shqypëtare, e si tbotë zädhänja, mä të mirët e mä trimat e popullit shqypëtar u bashkuenë me to, për me lui'tue bashkarisht kündra anmiqvet, për mc i shqymë kundërsh- tarët inadçor e me e krye lirinë e vëndit. Me zädhanje të 23. lcallëndorit i bähet ,me ditë popullit shqypëtar, se Monarkija austro- ungare po mundohet m e i d h ä n ö S h q y p ë - n i s ë n j i a d m i n i s t r a c j o n t ö r r e g u 11 u e m t uj i s a j d i s ë plotë si sht Fë na t e vën- d i t, g j u h ë n, d o k e t s h ë j e t k o m b j a r e c t ë d r e j t a t e m o ç m e tö pop ullit s h q y- p ë t a r . Ky administracjon ka me u përkujdes p ë r s i g u r i n ë e vëndasvet, p ë r n d e r ë e p ë r m a l l të tyne, ka m e i s h ë n d o sh ë dä- j met, qi u bänö në trazime e në luFtë e m e e m k a m b ë z h d r i v i 11 im i n e k o m b ë s i s ë . K y administracjou ka me e pregatitë e me mësue' popullin shqypëtar, i cili mjerisht për shkak të trazimevet ka mbetun mbrapa në : zhdrivillim të qytetnisë e t’ekonomisë, për me mujt kësodore me i ndej larg gabimeve të j hershme e per me mujt s a m ä p a r ë me e m a r r ë n ë d or ë t ë dr c j t ën e v e t’q e v e ri- m i t, q i a t i i p ë r k c t. Zädhänja mbaron me këto fjalë: „Tuj e ditë mirë, se M a d h n i j a e T i, qi äsht k r y e t a r i i trupevet austro-ungare, të cilat gjinden nö Shqypëni, ä s h t e d h e mp r o j - t ë s i i t ë g j i t h ë d e s h ir e v e t k o m b j a r e t ë d r e j t a ; pandej populli shqypëtar tuj e vu uzdajën e vet n’Austri-Ungari e në fuqi të saj, t ’ a p r e s ë m e q e t e s i t ë p l o t ë k o h ë n e a r d h s h m e. “ Ky proklamacjon ka me i gazmue për të saktë zëmrat e tö tänö shqypëtarvet; sepse mbas sa e sa vjetsh të zgjedhjes së liuej e mbas sa psimve e rreziqesh, po i shëndritë n’e mbram popullit shqvpëtar diclli i nji kohës s’ardhshme e Fatbardhë. Dishiri i flaktc i të gjitlië atëdhetarvet të vërtetë po shkon sot në vënd ; t u j k j e n ë q i s a m ä p ar ë k a m e u t h e- m e 1 u e n j i v e t q e v e r i m i v ë r t e t ë s h q y- p ë t a r, n ë v ë n d a u t o n o m e n d ë n m p r o j- t e t ë nj i sh t et i t t ë p u s h t u e s h ë m . Slnimë qëllime, për të cilat kanë luFtue sa vjet atëdhetarët bujar të Shqypënisë, j’u mbushnë. Anmiqtö e popullit shqypëtar, qi doshin me e dërmue, u dëbuenë prej nji pjesës së madhe të Shqypënisë. Tash mä nuk do të ketë frigë Shqypëtari, se po i hinë prap mbrëndë barbari, si në pësë vjetët e mbrame. Feja c gjithecilit ka me kjenë nderue pa nderlikiin e ka me pasö mprojten e vet. G j u h a s h q y p c u b ä g j u h a e v ë n d i t, t ë cilën me e folë ka me kjenë nji nderë e nji parsim. Qeverija lca me u përkujdesë për doke, per të drejtat e moçmc e ka me i rujt shëjet kombjare të popullit shqypëtar. Administracjoni i rregulluein ka me e pasö në kujdes edhe sigurinë e njerzëvet, nderën e mallin e ka me gjetë mjete me e lehtesuë mjerimin e popullit e me e mkambë zhdrivillimin e kombit. Austri-Ungarija ka me j ’a sigurue mprojten popullit shqypëtar. Me shpresë tö plotë e me dishire tö bukra mundet sot Shqypëtari me e pritë kohën e ardhshme tuj i zhdrivillue fuqitë e pasuna të 'vetat e puna e baskuemë e të gjithë shqypëtarvet ka me kjenë nji punë për Fatin e për kombin e Shqypënisë. Arqiduka Maks në Shqypëni. Po na lajmerojn prej S h k o d r e : Mbassi Naltësija e Ti A r qidu ka Ma k s u prit në S h k o d ë r me lumni të madhe e me gëzim të pashoq, u nis prej këndej, per nie pa qytctet tjera të Shqypënisë. Kryetari i Mirditës kapi danGj oni e për- slinedi Arqidukën mo këto Ijalë: „Naltësi! Sa ndiemë lajmin e kandshëm t’ardhunit e Naltësisë së Juej në vënd t’onë, u ulnë krentë e mbëkambsit e popullit prej malesh e Fushash të Shqypënisë së verit c ranë në Shkodër, per me i paraqitë Naltësisë së Juej ndcrimet e veta porsi mbëkambsit të Madhnisë së Ti Perëndorit e Mbretit K a r l . Q,ysh në kohë të moçme e larta Slipi e Habsburgvet na ka ndihmue c nu ka diiluu simpatinë e bämirsinö e v e t; sidomos ungji i Naltësisë së Juej Perëndori c Mbreti F r a n o Zet' i L, të ciliit na të gjitlië i jemi detyrue me j ’a ditë për herë për nderë, mbassi Aj kje qi na pështoj prej zgjedhjes t’amnikut. Pëlqe-i, Naltësi, shëjet c dashtënisë e së lidhnisë s’onë ndaj Perëndorin e Mbretin Ka r l , prej tö ciliit presim edhe si pörpara njatö ndihmö. Zoti e bekoFtö Shpinë e Habsburgut e Monarkinö austro-ungare; Zoti ju dhashtö fiti- min e plotö arm vet austro-ungare nö lcötö lul’tö kaq të vöhtirö. Une po ju thrras tö gjithvet me brohoritö nji zäni me mue: M a d h n i j a e T i P e r ën d o r i e M b r e t i K a r 1 r r n o f t ö , r r n o f t ë, r r n o f t ö ! “ Arqiduka j’u gjegj kapidan N d u e G j o n i t : „Ndieva me gözim Ijalöt e pörzömörta tö mbökambsvet tö popullit tö fortë të Shqyqënisë sö verit, me tö cilat mö dishmuönö dashtëninë e lidlininö ndaj Madhninö e Ti. LJiie e di Fort mirö, se edhe Madhnija e Ti ka me u gëzye Fort per köto shuje nderimi. Tö jeni të sigurtë, se Madhnija e Ti tuj ndjekö gjurmöt e tö parvet tö vet, ka me ju dhänö shkas intercsave tö popullit shqypötar tuj i inbajt ndön mprojte tö vet c tuj ju dhänö ndihmön e vet per kohën e ardhshme mä iätlume.“ Nö 5 sahatin Naltösija e Ti vojti nö te, qi komiscri civil i pörgjithshöm Z. General- konsulla K r a l e qiti nö nderim tö mikut tö lartö. Naltösija e Ti kje pörcjellü nö salon, kü ishin mbledhö köta zotni: Shkclqesija e Ti G en e r a 1 T r o l l m a n n me tö shoqön, G e n e r a l m a j o r B o 1 b e r i t z, Generalstabs- Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanV ëllazëny a No. I 1 chef O b e r s t S c h a t t e 1, O b e r s t l e u t n a n t My r d a r z i , drejtori i kancelërisë O b e r s t l e u t n a n t E i s e n b a c h , Ma j o r P o p p l e r , E m z o t S e r e q i , Rektori i Jezujvet e shuinë zotni tjerë. Arqiduka i pëlqej të pershnëdunat e gjithë atyne, qi ishin mbledhë n’atë vënd e u ndal pastaj me folë rae Shkelqesiuë e Ti G e n e r a l T r o 11 m a n n. Z. Generalkonsuln K r a l mbajti mbaudej nji të folun tuj j’u falë nderës Naltësisë së Ti për nderim të lnadh, qi kishte bä tuj u dukë në mjes të tyne. Me 13 kallënditer në 8 sahatin në mëngjes u nis Naltësija e Ti shuraë i kënaqun prej S h k o d r e. N'udhë të L e s h i t i kish dalë A r q i d u - k ë s populli i Z a d r i m ë s përpara, qi bashkë me deputacjone tjera e përshnedi me gëzim Naltësinë e Ti. Në shumë vise e ndali auto mobilin e zdrypi prej si, për nie e përshnedë popullin, qi kish ndej me e pritë. Tuj kalue nëpër L e s h, duol A r q i d u k a me e pa mä parë S h ’ G j i n i n e prej andej këtliej rislitas në Le s h, për me pritë deputaejonet e qytetit. Famulltari P. S e v e r i n L u s h a j e përshuedi mbëkambsin e Madlinisë së Ti me nji të folun, në të ciliu me fjalë të flakta e paraqiti falen- derjen e popullit shqypëtar për S h p i t ë H a b s b u r g v e t . Në drekë u fttienë famulltari i qytetit e kryetari i përlimtares. Naltësija e Ti tuj kalue M a t i n mbrrini në Mi l o t , kü kje përsbnedë me brohori të madke. Aty e kaloj A r q i d u k a natën e në mëngjes u nis për Vo r r ë . Shpijat e rrugat e vëndit ishin stolisë për bukuri e gëzimi i po pullit s rrëfehet me gojë. Prej M i l o t i e bäni Naltesija e Ti nji copë rrugë me kal tuj i ra kesbtü me e pa mä s'afërmit popullin t'onë. Në V o r r ë A r q i d u k a e priti nji deputacjon ndën prisi të kaj- mekamit. Me 14 kalënduer mbrrlni Naltësija e Ti në S h ' J a k ë, kü e pritnë lumnisht deputaejo net e gjitkë atyne rrethinavet. Porsa A r q i d u k a c vüni kambën në qy- tet të D u r r s i t j'u përshndet me zä të po pullit edhe gjama e topavet; mbë nji qi nji kompanji ndere rrite në të pritun e nji djalë i vogël N a x h i A q i f C e l k u p a i paraqiti A r q i d u k ë s nji tubë lule. Para pallatit u pritnë oficierat e garnizonit. Me 15 u prit nji deputacjon oficierash, n'ëmën të cilvet foli F. M. L. B r a u n, pastaj kjeuë pritë edho Emz . B i a n c h i , lcadija, kajmekami e sliumë të parë tjerë. Naltësija e Ti .1 r q i d u k a j'u përgjegj n’ëmëu të’Perëndorit për urime e tjalë të bukra, qi i kishin paraqitë e i siguroj, so Madbnija e Ti ka me tt përkTtjdesë gjitbë herë për të mirë të popullit shqypëtar. Mbassi mbaruenë të pritunat, duel A r q i- d u k a në kopslitë, kü u përshndet nie parinë e D u r r s i t , ashtii edhe me deputacjon të rrethevet, të cilit i kishte pri Myftija V e 1 i Mus bk' e t a , aty kisbin dalë edhe djelintë e vajzat e sbkollavet të D u r r s i t . Nji nxäs i Vo gel e përshnedi A r q i d u k ë n me nji ligjeratë të shkurtë, e kur muer me u nisë e këndueuë fëmitë kyninin populluër t’Austrisë. Mbas dreke duel Naltësija e Ti nie e pa qytetin e limanin. Me 16 kallënduer e la D u r r s i n e udhtoj për K a v a j ë e P e q i n . Të pamst e Mitrovicës: Generalmajori p. e mb. baron Adalbert B o t hm e r tuj vojt në nji kremte. Komitat ju prenë Italjanvet udhën e S a r a n të s e të SYSonastirit. Ivorrespondenti i-fletores frengishte „Pe- t i t e Pa risien“ po lajmeron prej Epirit, se tash disa javë komitat ju prenë Italjanvet marredkänjen ndërmjet të Sa r a n t ë s e të M onast i r i t . Komitat e kanë zaptue udhën e Le s ko vi ku t e të K o r ç ë s . M a m b ë H t ë l u R ë s . Kalendar lu fte. Kallënduer 1917. 21. Kryet e urës të N a u e s t i- t , në breg të Seretk-it u muer në jyrysb; aty u banë je- sire 556 Rus, të cilët lanë në dore të besë- lidhunvet 2 mitraljoza e 4 minelijedksa. Në jugë të liqënit t ’ O h r i t e ndalnë tru- pet austro-ungare nji sulme t’anmikut. 23. Afër T u l ç e a , në D o b r u ç ë , e ka- përcynë trupet bulgare nji krah të Tunës e në breg të verit i qindruenë sulmavet ruse. Si gjindet s o t lufta e madhe. Dimni i rreptë me akull e me borë po ndibet në të gjitlië ballet e luftës. Në b a l l t ë P e r ë n d i m i t kje për pak kolië qetësi. Në veriperëudim të V e r d u n-it, mbi naltësi 304 bäne Germanët nji të mësyme e patnë nji fitim të mirë. Në përpjekje qi u bä afër bregut të Hollandes natëu më 23 kallënduer liumbnë Hinglizët dy torpilpriskësa, e natën me 25 e mësynë anitë germane rishtas bregun e Anglisë në jugë të L o i v e s t o f t - i t e e bombarduenë vëndin e forcuemë S o u t b iv o 1 d. Edhe në lul'time t’ajrit patnë anmiqtë shumë humbje. Në ball të Perëndimit, në vjetë 1916, u rrëxuenë në tokë 738 aeroplana hingliz e francez, e Germanët humbnë vetëm 181. Në fillim të kallëndorit e bäuü Rusët në b a l l t ë l i u d j e s afër R i g e e M i ta u nji ofensivë, por kjenë skty mbrapa. E tasli në javë të mbrame, mbassi u ngrinë këuetat. ë atyne visevet, e banë Germanët nji sulmë tuj i hl mbrëndë ballit rus në nji gjatësinë 10 kilo- metrash e tuj i marrë anmikut 1700 vetë jesirë e sliumë mitraljoza. Me 19 kallënduer e puslituenö trupet e besëlidlnmvet N a n e s t i n , në b a l l r u s o - r u me n , tuj e marrë në jyrysb atë vënd, e kësktu tuj e shtl në dorö edhe kryet e urës të N o m o l o s a - s . Rusët iknë n’anë tjetër të lumit S e r e t h. Me kaq nxuenë vënd për tash veprimet në ball të S e r e t h-it. Në D o b r u ç ë, në të dy anët e bregut të Tunës, luftim i gjallë artiljerije. Në b a l l l i n d j a k t ë K a rp at ve t po luftoket gjithnji me rreptësi. E trupet e famshme t’Ar q i d u k ë s J o se f tuj ndej nat’e ditë në borë e ne akull, po i bäjn ball trimnisht an mikut në pylla të Karpatvet; kü jo vetëm i tkynë të mësymet e anmikut, por edhe po i marrin nji kendek mbas tjetrit. Në b a l l t ë M a qe don isë gjëndja asht pa ndrysbim. Shtypi i Francës po e sbanë rishtas generalin S a r r a i 1, qi s mujt me bä kurrgjä, veçse për shumë muej me u levdue •me gojë. Afer K u t - e l - A m a r a-s, në Mesopota- mje, u tkynë prap Hinglizët. Si në K a u k a z , si në P e r s i patnë Turqit fitime të reja. Mbas lajmeve të Stambollit, baterijat austro-imgare janë tuj marrë pjesë gjitkkünd në luftime t’Anadollit. Në b a l l t ’ I t a l i s ë hera herë zjarm artiljerije. N ë t ë g j i t b ë b a l l e t e l u f t ë s ä s h t g j ë n d j a e f u q i v e t q a n d r o r e s h u m ë e m i r ë. Nji fitim i G erm anvet për det. Me 23 kallënduer në H oo fd e n u bä uji të përpjekun ndërmjet të torpiljeravet germane e të disa anivet lufte t'Anglisë. Në kët luftim u mbyt nji ani hinglize e aeroplanat german e veshtruenë mä vonë, se u fündos edhe nji tor- pilprishës hinglize. Prej anive germane vetëm nji u gändue lelitas e liini në skele të Hollan des Y m u i d e n ; të gjithë anitë tjera kethynë në vënd të vet pa rrezilc. Perëndori Karl në kryelagje germ ane. Me 25 kallënduer u nis P e r ë n d o r i K a r l në kryelagje germane, për me e kremtue atje ditën e lindjes të P e r-e n d o r i t V i 1 b e 1 m. Baslikë me Perëudorin u nis edhe ministri i përjashtëm G r a f C z e r n i n . Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanINo. 44 V ëllazënij a 3 G raf T isza përmbi çash tje të paqit. Me 24 kallënduer tka kryeministri i Ungarisë, G r a f T i s z a uë parlament uugarez, se Monarkija äsht gadi me u marrë vcsht rae qeverinë e Dhenavet-Baslikofe përmbi çaslitje të paqit. Por äsht e ditun, se ky ndërrim mëndimesli mundet me u bä vetëm atëherë kur Monarkija të jetë marrë vesbt me besëlid- hunit e vet. D eleg ata t e ri t ’A ustri-U ngarisë. G r a f O t t o k a r C z e r n i n , i vëllaj i ministrit të përjashtëm, u ëmnue si delegat austro-ungar në S o f i e . Si delegati i Monarkisë në B e r n u ëmnue B a r o n Ale xa nd e r M u s u l i n . G r a f L u d w i g Sze ch eny i sbkoj si përfaqesonjes në H a a g , e D o u g 1 a s G r a f v o n T h u r n në M ii n c h e n. Nji diftim i W ilson-it përmbi paqë. W i 1 s o n, presidenti i D h e n a v e t - B a s h k o r e i dërgoj me 22 kallënduer senatit të vet nji diftim, në të cilin foli përmbi paqë. Presidenti tliotë, së D h e n a t - B a s h k o r e nuk lcanë me u përzie kurr në marreshtje për me i vëndosë sbartet e paqit. W il s o n - i difton se të dy anët, qi gjin- den në luftë nuk e kanë menden me i dërmue anmiqtë e vet. Por këjo nuk äsht e vërtctë, sepse ky kje qëllimi i fuqivet të mjesme, si- kundër e treguenë kjartas në notë të vet, por jo i Ententës. Ndër tjera sënde tbotë presidenti, se lypset qi të jetë nji paqë pa fitim. XJdha e detnavet lypset, qi sot e mbrapa të jetë e lirë e çaktu- emc prej ligje ndërkombjare. Lirija e detnavet äsht udlia e parë e paqit, ashtü edlie lypset qi të jenë të gjithë nji e të punojn bashkë. Aj bän nji paraqitje tuj thänö, se sot e inbrapa nuk lypset qi popujt të bäjn lidbje në mjes të vedit. Shpirti i qetesisë e i sigurimit s ka me mbretnue kurr ndër popuj pa u marrë masat e nevojshme qi të ndalet sbumimi i uslitrivet. Slikurt, diftimi i Wi l s . o n - i t i bje per shtat Anglisë e i tërthuron qëllimet e fuqitë qandrore; por tjalët e presidentit s kanë me i prue kurrfarë ndërrimi gjëndjes së tashme të luftës, sepse aj s do me bä kurrgjä tjçtër për paqë. Diftimi i W ilson-it e Ententa. Slityiii i Ententës protestoj kündra diftimit te W i 1 s o n-it. Mä e madhja pjes’e sktypit t’Ententës nuk e pranou dot kët diftim të presidentit t’Amerikës. Generalmajori p. e mb. baron Adalbert B o t h m e r bashkë me pariuë e Kosovos para konsullades austro-ungare nü M i t r o v i c ë. (Proj anës së shtërmajt n'e djatktën: Ka- pidani p. e mb. Wilhe lm P 1 a c e k ; H a sa n B e j Pr i s h t i n a ; D e r v i s 1» B e g u , kryetari , i përgjithshëm i përlimtarevet në Mitrovicë, F e r h a t B eg u, kryepari i përlimtares së Mitrovicës; Generalmajöri p. e mb. b a r o n B o t h m e r.) Të gjegjunit e E ntentës S v ic ër s e S h te te v e t të Verit. Ententa j'u gjegj notavet tö paqit, qi i ki- shin dërgue Svicera, Svecja, Norvegja e Dani- marka tuj ju diftue fjalët, qi kisliin shkrue në notë të Wi lso n- it; d. m. tli., se Ententa s i pëlqej notat e tyne e, so s äsht gadi me hl në marreveshtje të paqit. L evisja e paqit n’Angli. Ndërsa ministrat e Anglisë me dredhi të veta po e kërkojn gjithnji prej vëndit e prej besëlidhunvet të vet vazhdirnin e lut'tës, në po- pnll t'Anglisë po vesbtobet në këto ditët e fundçme nji levisje paqi. Në London po bähen për ditë mbledhina për paq, ku po marrin pjesë me mija njerzësb, e „ D a i l y Ma il“ po rrëfen, *se per ditë po i vlnë letra prej këndonjesvet të gazetës, të ei let e deshrojn paqin. Ngjarjet në Rusi. M i l j u k o w , nji deputet rus, mbajti në D u m ë nji të folun e tha këto tjalë përmbi gjëndje të R usisë: „Fuqitë e msbefta nuk janë thy ende. Deri tash kjenë në mprojte e tasli banë të mësymet e veta tuj pasë edbe fitim. Partija e zezë u mkambë rishtas e po tregon nji trimni të madbe. Por na nuk kemi me j ’u shtrue; lufta do të vazhdoj deri në mbarim. Na s kemi nevojë për ministra, qi dalin prej reservës reakcjonare“. M i l j u k o w e mbaroj ligjeratën e vet tuj thänö, se populli rus po jeton në nji kolië fort të tmerslnne. Për të vërtetë, gjëndja c Rusisë äsht sot shumë e vëslitirë. Rasa e R a s p u t i n -it na tregon, sc sa punë të ligshta ndodhin në Rusi. Ministri i përjashtëm P o k r o w s k y u largue prej pune tuj slikue për disa mucj në leje; në vënd të ti e muer në dorë drejtimin e ministerit të përjashtëm S t ü r m e r , i cili ish mä parë kryeminister. Cari i Rusisë i dërgoj kryeministrit të tashëm G o l i t z y n - i t nji urdhën, me të cilin i rrëfen, se ministeri do të përkujdeset sa mä parë me e rregullue ushqimin e popullit, hekurudhat e udhtimiu e vaporevet, të cilavet qeverija u ep nji rfindësi të madhe. Prej (letoreve frengishte e italishe po mërret veslit lehtas, sa fort u Trigue Ententa përmbi gjëndjen c Rusisë. Gazetct e Italisë po diftojn, se pabashkimi i përmbrëndshëm i Ru- sisë mundet me kjenë fort i dämshöm per luftë. E fletoret frengislite po na tregojn sa i madli äsht kundërshtimi ndërmjet të parlamen- tit e të qeverisë ruse. Fletorja hinglize „ D a i l y T e l e g r a p h “ po lajmou prej Pjetërburgu, se Ministri P r o t o - p o w paska thänö, se ka mc e zgidlië parla mentin e se ka me j’a mëshilë gojën shtypit. Trupet e Francës në kufi të S v icërs. Po lajmojet nga Svicera, se Eranceztë kanë mblëdhë sliumë trupe në kufi të Svicërs. Paris-i po bän me ditë zyrtarisht, sc të dërguc- mit e trupevet franceze nuk ka qëllim tjetër veç të shlodhunit e ushtrisë. Svicera u frigue fort. D em onstracjone në rruga të Parisit për m ungesë të thëngjillit. P a r i s - i gjindet për tasli në nevojë të madlie për thëngjill (qymyr) e për kët shkak u bänö demonstracjone të mëdha kündra qeve- risë. Burra, gra e fëmi duelnë me mija nepër udha të P a r i s - i t tuj protestue. Fletoret e Francës po rrëfejn se populli äsht zëmrue fort. Ministri H e r r i o t tha, se gjëndja äsht sliumë e vështirë; në këtë mnyrë foli cdlie nji depu- lacjon, qi hoq verjetjen e vet në parlament të Francës. Nji kundërrevolucjon në Selanik. Lajmet, qi arritnë me vonesë të madhc prej A t h i n e , po rrëfejn, sc C h r i s t o du l o s e Iva n nu e çpallnë nc S e l a n i k nji kryegritje kündra V e n i z e l o s . Ministrat e qeverisë së V e u i z e l o s iknë në Gj e r i d e në S y ra e vetë V e n i z e l o s j’u desht me ikë në nji ani lufte s’Ententës. Po thonë se ushtrija c ti u shkatrrue, e mbas lajmeve t’A t h i n ë s , duket se ky revolucjon kündra Venizelos u përhap edhe në M y t i 1 e n ë e në Q, e r f o z. Kundra sundimit të detnavet t ’A nglisë! Nji ani lufte e Germanisë e nxü vaporiu hingliz „ J a r r o w d a l e “ n’Oçean Atlantik e e çpoj në liman të S w i n e m ii n d e - s. Kcjo avuliore kje përcjellë prej 16 ushtarve deti gerraan e kishte me vedi 469 jesirë; posë kë- tyne kislitc edhe detarët e nji anisë së Nor- vegjes e të slitatë vaporevet hinglize, qi kjenë nxänö prej nji kryqatores germane n’Oçean Atlantik. Köto avuliore ishin tö ngarkueme mä e shuma me ländö lufte, qi Ententa i kishte blc n’Amerikë. Në to u gjetnë edhe 6.000 kvintala grün, 2.000 kvintala miell c 1.900 kual. Vapori hingliz „ J a r r o w d a l e , qi u çpue nö skele germane, kishte mc vethe 117 auto- mobila per mall e 1 automobil per njerz; 6.300 arkö me fyshekö, 30.000 lamsha tel, 3.300 kvintala çelik e sluunö mish, lardh e shuxhukë. Prej kötyne anive qi u fündosnö tri ishin t’armatosuna. Mbas lajmeve italjane të 18 kallënduer, po möi*ret vcsht, se kryqatorja germane paska nxänö deri tash 12 vapore t'E:ntentös. Duket, se Germanët esht i nö nö s hei'l)im tö vet va- porinhingliz„St. The o*i o r e“, töcilin e k ish iu nxänö pak pörpara. Veprimi i Germanvetpur det ika shti frigön Anglis e, e fletoretporröfejn sc tash Anglija gjindet e rrethueme si nö nji kala. Ngjarjet qi ndodhnë nö köto muejt c mbram na treguenë se sot Anglija nuk mund tö quhet mä sundimtarja e detnavet. Biblioteka Publike "Qemal Baholli" Elbasan4V e l l a z e n i j »No. 44 Edlie Anglisë po i bje me e ndie luftën e bukës .e me sundirn të detnavet po i ka pu- nët si Italjanët, qi u gërvallnë tuj b ritë: „i 1 m a r n o s t r o ; “ tuj kjënë qi këta e njehin de- tin Adriatik si me lcjënë deti i tyne. Në tjetrën ane flotës italjane s i bän zëmra me dalë sbeslias në det, sepse po frigohet. Me gjitbë kët Italisë j'a ka dbanë Zoti të mbaren tuj kjunë qi anitë e saja po hjedhen prej vedit në hava pa pasë nevojë me j ’a fitndosë aim iiku! Nji m inister lü fte i ri në Rusi. Ministri i luftës në Rusi, general S c h u- w a j e w u boq prej -pune e në vënd të ti u ëmnue generali B j e l a j e w. S ch u w aj ew u da në shëj për tjalë të mëdha, qi kishte. Aj tba me 18 ndänduer 1910, se anmikut po i afrohet ora e mbrarae, kü ka rae u tliy fa re; tuqija e ti u shkel e tasb nuk ka si me na pështue prej dore. Pak dit mii vonë ushtrija. e besëlidhuuvet i dëboj R usët prej ' V l l a h i j e e prej Dob ru çe . Shkaku i të lijekunit të këti ministrit du- ket me kjënë e tliymja e usbtrisë ruse. P erën d o ri Karl në Tirol. Me 14 kallënduer u nis Madbnija e Ti për Tirol e me 15 mbrrtni në kryelagje të koraandarit t'ushtrisë, arqidukës E ug e n. A ty u prit Perëndori prej parisë së vëndit, prej trupevet e prej popullit, qi kish ardhë prej visesh së larga me e përshnedë Madhninë e Ti. Prej kryelagje t ’arqidukës vojti Perëndori në T ren t e prej andej mbl rrashnaltësinë të Vi el ge reu th -it , prej kah në prill 191 6 filloj e famshmja ofensivë kündra Italisë e kü gjlndej edbe Perëndori si trasbigimtar me urdinë e vet. Basbkë me oficirat e regimentavet tirolez e hangri Perëndori at)r drekën. Me 17 tuj kalue Monarku nepër akull e nepër borë, ra në 1' a 1 S u g a n a, kii i nderoj me prani të vet P e r s e n e L e v i c o - n . Mba- sandej sbkoj prap në T r e n t e në V e z z a n o o në stacjon t ’A u e r - it i hypi trenit. Nata po afrohej e prej naltësinavet të T r e n t-it po e përshnedshin Perëndorin baterijat e malevet, qi në qetësi të natës po ushtosbin edhe mä tepër. Brohorija e popullit e känga e ushtarvet tirolez nuk ditnë me mbarue kurr. N ’udhtim qi bäni Monarku në ball të Tirolit kje përshnedë me nji gëzim të pamase si prej usbtarvet, ashtü edbe prej popullit. Arqiduka Eug en j ’u lut Perëndorit n’ëmën t ’ushtrisë me e vu Kryqin e madh t'urdknit të Mari Terezës para rrasbnaltësinës të V ie l g er eu t h-it, bash mb’atë vënd, kü trupet, qi isbin ndën komandë të Monarkut e th jn ë ushtrinë italjane në prill 1916. Prej I n n s b r u c k-ut këthej Perëndori bashkë me Perëndoreshën për Vjenë e në të gjitba stacjonet, qi kaluenë, kjeuë përshnedë me nji brohori të pasboqe. P e r ë n d o r e s h a Z ita n ’ln n sb ru ck . Perëndoresha Z i t a kje në këto dit n 'In n s- bruck (Tirol) e vojti në smutore për me i pa oficierat e ushtarët c plagostm. Perëndoresha foli me ta tuj i pvetë përmbt ndodhitë e tyne e tuj i ngushllue me tjalë t’ambla. N ’e mbram ju fali Perëndoresha të gjithvet dhuntina. Nji eksplosjon i rrep të në London. Me 19 kallënduer u kallë nji fabrikë municjoni afër London-it. Nji ekplosjon i rreptë e rrënoj lcrejt fabrikën. Mbas nji lajmi bingliz, eksplosjoni shkakëtoj ndër rretbina nji dam të pa hesapë tuj djegë sbumë sbpija e fabrika. Ashtü edbe numri i të dekunvet e të plagosunvet äsht fort i madh. Fletoret binglize po diftojn, se në London s e mba mënd kërkush nji të tillë eksplosjon të rreptë. Prap nji eksplosjon në London. Nji lajm zyrtarisbt prej Londoni po rrëfen, se atje ka ndodhë prap nji eksplosjon, kü u mbytnë 69 v e të ; 72 vetë u plagosnë randë e 327 lehtas. Po th o n ë s e B r u s s ilo w m byti v ed in ! Fletoret e Svecjcs e përhapnë fjalën, se generali rus, Br uss il ow , para pak ditve sa këthej prej kryelagje, e paska nibytc vedin. T ë b u rg o s n ii 8 nji fin a n cjerit ita lja n në Paris. Financjeri italjan Si me oni , drejtori i nji banltës në Paris, u burgos për disa dredhi qi bäni. Batakçilleqet e tija shkakëtuenë nji däm të madh fort, qi kapet në shumë miluj frang. Posë ti u burgo's edbe princi italjan d e Bro glie , i cili ishte kryetari i sboqënisë „ d e s C o m p to ir d e s V a l eufs I n d u s t r i e l l e s “. L uftim e në b reg t ë T a ra b u llu z it Fletoret italjane po lajmerojn, se u bä nji luftë afër Z ua r a - s , në breg të Tarabulluzit, 100 kilometër në perëndim të kryeqytet, ndër- mjet të trupevet italjane e të harapvet, të cilvet ju ka pri S u le j m a n e l Ba ru ni . Prej keti lajmi t ’interesançëm po merret vesbt, se mbassi Italjanët u dëbuenë prej vëndasvet prej viseve të mbrëndshme, po i qasen tash këta të mbramtë bregut të detit. Nji tjetër lajm i Italisë po rrëfen, se tnipet italjane u smbrapnë deri në kryeqytet të Tarabulluzit. F r a n ca po i rnundon je s ir ë t g erm a n n’A frik ë. Nji lajm zyrtarisht i Germanisë po rrëfen, se Francezët ju kanë urdhnue barapvet me i mundue jesirët german, qi gjinden në koloni të Francës D a h o m y në veriperëndim t’Afrikës. K y mundim i të pafajtvet asht nji mizori e pashoqe. Prel o d ë s s ë M . Ndeshkim Kusarësh. N d u e 1.1 e s b M a r k u, 22 vjeç, lindur në S h t o j , krahinë e Le s h i t, i kisb ndej në pritë me 24 shtatuer 1916 tregtarit A b d y l A l i u t , qi kislite marrë udbën e K r ue jë s . Bashkë me Ndue L le sh Markun u gjetnë edhe P j e t ë r ’ M a rk Ka lk a , i cili u mvarë me 14 ndänduer 1916 e P a l G e g a , qi s u nxü ende. N d u e L 1 e s h M a r k u e çveshi tregtariu, i rnuer kalin me mall e nji mi ko- ronë pare. Ndërsa N du e L les h i po e pla- ç.kitte tregtarin i kisbte vfi P j e t ë r M a r k K a l k a këti të mbramit pushkën në parzëm. Gjygji usbtriak i së IV. Bezirkskomandë- p. e mb. e gjikoj me 29 ndänduer 1916 N d u e L 1 e s b M a r k u n . për dekë mbas §§ 483, 485 a, c, d. Gjikimit j’u dha karari e fajtori u mvarë. Ba jram I s a k u , 55 vjeç, Indur nö P a - po j a n k r a h i n ë e K u l l ë s s ë L u m ë s , bashkë me dy shokë të panjoftun e grabiti në maj 1916 bulkun B e h y l Xkemal in, qi po kullotte bërret në nji fusbë afër P e z r ë n d i t. Kusarët e lidknë për kambësb e për duersh, pastiij e rrahnë aq fort me shkop e me pushkë deri sa i thynë krahin e sktërmajt" e n’ e mbram i vodhnë 105 kokra dele, qi kushtoshin 5 .6 7 0 koronë. Gjygji ushtriak i së VI. Bezirkskomaudë p. e mb. me 23 tetuer e gjet Ba jr am I s a - l cun fajtuer, si për vjedhsi, ashtü edhe për të tliyme të krahit e e gjikoj me e mvarë me li- ta r ; por mä vouë j ’u dha këti gjikimi nji karar tjetër e fajtori u grt me 14 dhetuer 1916. Themeli i parë i qytfetnisë äsht s ig ur im i i jetës e i m a l l i t . Në nji vënd, qi do me u vü n’udhë të qytetnisë e k a gjithicili t ag ë r m e c ç m u e j e t ë n , shënd edi n e m allin e b a sh k q y te ta sv et . Kush nuk i shtrohet këti urdhënit, mos t’ankoliet për ndesh kim, qi i vjen pastaj prej ligje. Ekspozitura e CDiener- BnnMerein ShKoflra. Kapital i akcjeve të pagueme 150 miljon kunorë R e se rv a .................................... 49 miljon kunorë Centrale Wien (28 sarrafhane, Wechselstube) 38 degë n’Austri-Ungari, mandej degë në: Shko- dër (Skutari), në Beligrad (Belgrad), në Stamboll (Konstantinopel), në Smyrnë (Smyrna). Skspozihira e W iener Bank-Verein Shko- dra porosifef per fë kryem fë ç ’do Farë punë banke në Shqypëni, nflu sfri-U ngari e në dhena fjera. ADSTRO-QRIENTALISCHE HANDELS-AKTIENGESELLSCHAFT e themeiue'me prej k. k. priv. Oesterreichische CreOit-^Instalt /ür ÇanDel und Qewerbe Qëndren në: Wien III./2, Dltscheinergasse 2 Degë në: Slikodër, Durc, Vlonë, Janinë si edhe në të gjitha qytetet e mëdhaja t’orientit J a k K o c e i , Komisjonar shqypëtar. kryen c'do punë treptije shpejt e mirë. Adresn äsht: W ie n , VIII.. Josefstädterstraße 22 C m i m i 1 f l e t o r e s . Nji numër kushton 10 Heller. Pajtim për nji vjetë m e postë me g'jithë shtojcën e illustruem e K 8'—, për nji g jy së vjete K 4'— e për tre rnuej K 2•—. Postat në Shqypëni marrin pajtime. 53SX3 Verantwortlicher Redakteur: Leo Freundlich — Druck von Joh. N. Vornay Wien, IX./4, CanisiunfTfuise 8—10. Biblioteka Publike "Qemal Baholli" ElbasanNext >